Hollande is gekozen maar moet nu zelf kiezen

Frankrijk op ramkoers

President Francois Hollande heeft, zoals wijd bekend is, plannen die Frankrijk op ramkoers zetten met Duitsland. Europa moet de economische groei bevorderen. Niemand die goed is bij zijn hoofd kan het daar niet mee eens zijn. Het probleem is alleen dat ‘groei bevorderen’ voor Hollande een eufemisme is voor aanhoudend meer uitgeven dan wat er binnenkomt in de Franse schatkist. Om nog maar te zwijgen van de rol die de Europese Centrale Bank van Parijs moet spelen in de eurozone. Die moet de rente verder verlagen, meer geld drukken en niet zo zwaar tillen aan prijsstabiliteit. Dit zijn niet bepaald ideeën die Berlijn hoog heeft zitten. Berlijn heeft Hollande gefeliciteerd maar ook al gewaarschuwd: we hebben een fiscaal pact gesloten en we verwachten van u dat u zich aan die afspraken houdt.

Geen wonder dat de financiële markten zenuwachtig zijn. Europa krijgt nu al weinig voor elkaar maar dat wordt helemaal niets als de Frans-Duitse as niet functioneert. Zonder die as dreigt de eurocrisis uit de hand te lopen. De eerste buitenlandse reis van de nieuwe Franse president zal dan ook ongetwijfeld oostwaarts zijn, naar Duitsland. Dit om de twijfels over de sterkte van de Frans-Duitse as weg te nemen.

Frans-Duitse as onder druk

De vraag is echter of het zal lukken. De opvattingen over wat te doen, hoe dat te doen en in het algemeen de visie van de toekomst, verschillen behoorlijk tussen Berlijn en Parijs. Dat is niets bijzonders, decennialang was het niet anders dan dat Frankrijk andere wensen en ideeën had dan Duitsland. Maar over de richting waarin Europe moest gaan, daar waren de beide giganten het over eens. En dat is wáárom Europa de afgelopen decennia een gemeenschappelijke markt en een gemeenschappelijke munt heeft gekregen.

Het is alleen sinds het begin van de crisis dat Duitsland de leider is van het duo. Het land staat er economisch en financieel veel beter voor dan Frankrijk. Om vertrouwen van de financiële markten in zijn land, en daarmee de euro, te behouden, koos Nicolas Sarkozy ervoor Duitsland te volgen. Frankrijk nam genoegen met een middenmootpositie in de groep van de sterke eurolanden. Maar dat is geen natuurlijke rol van Frankrijk. Dat land wil leiden. Sla de Franse geschiedenis er maar op na en dat is dé rode lijn erin.

Kiezen voor Frankrijk of Europa

De daden van Francois Hollande zullen de komende weken en maanden moeten uitwijzen of hij die onnatuurlijke positie zal koesteren en dus voor dezelfde rol zal kiezen als Sarkozy of toch zal vervallen in de oude Franse reflex en Frankrijk zal positioneren als de leider. Het zal dan wel de leider van de zwakke eurolanden zijn. De keuze voor dat laatste zal toenemende polarisatie binnen de eurozone betekenen. Die keuze van Hollande zal daarom de toekomst van de euro en zelfs de Europese Unie bepalen.

Het goede nieuws is dat de financiële markten Hollande niet afrekenen op zijn woorden tot nu toe. Was dat wel het geval, dan zou de euro veel meer terrein verliezen ten opzichte van de dollar dan circa 2 cent op de eerste dag na de verkiezingen.

Het slechte nieuws is dat die gedoogopstelling van de financiële markten waarschijnlijk niet al te lang zal duren. Daarvoor is de situatie te precair. Hollande zal snel moeten handelen. De toekomst van de euro hangt van zijn beslissing af en niet van de uitslag van de Griekse verkiezingen, waar de pro-Europa partijen geen meerderheid hebben gekregen. De eurozone kan nu wel, in tegenstelling tot eerder, zonder Griekenland verder.

* Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant van 9 mei 2012.