Eurozone nog lang niet veilig gesteld

Op de Europese top van afgelopen donderdag en vrijdag kwamen de regeringsleiders en ministers van financiën van de eurolanden voor de zoveelste keer in de afgelopen maanden, bijeen. Net zoals bij andere ontmoetingen stond het redden van de euro boven aan de agenda. Ze besloten dat er vanaf 2013 een permanent noodfonds voor de euro zal komen. Dat betekent echter niet dat de toekomst van de euro nu veilig is gesteld.

Noodzakelijke voorwaarden

Om de euro te redden is meer nodig, om precies te zijn: drie stappen. En die moeten niet, zoals wel wordt gesteld, tegelijkertijd gezet worden. Sterker nog, juist niet. Het is belangrijk die stappen volgtijdelijk te nemen om de budgettaire discipline af te dwingen.

De eerste stap is vergroting van het tijdelijke noodfonds van ruim 700 miljard euro. Dat is nodig om financiële markten ervan te overtuigen dat vechten tegen de euro geen zin heeft omdat er voldoende munitie is om omsingeling te overleven. Nu is dat niet het geval, omdat bij een beroep van Spanje dat tijdelijke noodfonds al snel leeg kan komen te staan.

De tweede stap is dat de Europese regels over maximale begrotingstekorten en staatsschulden verscherpt moeten worden. Daar horen automatische of op zijn minst semi-automatische, harde, sancties en boetes bij als een land zich niet houdt aan de spelregels. Hoewel het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) wel degelijk boetes kent is er de afgelopen jaren geen cent boete geïnd, ondanks het feit dat veel landen zich regelmatig niet hebben gehouden aan de regels, en Griekenland zelfs in geen enkele jaar sinds de komst van de euro.

De derde en laatste stap is de oprichting van een permanent verdedigingsmechanisme voor de euro, als onderdeel van een volwaardige fiscale unie. Wat de regeringsleiders en de ministers van financiën van de eurolanden afgelopen week hebben gedaan is dus die laatste stap, voor een deel, als eerste te zetten. Dat is een fout geweest. Alle stappen zetten is belangrijk, maar net zo belangrijk is om ze in de juiste volgorde te zetten. Anders wordt het moreel wangedrag juist aangemoedigd.

Geen garanties

Ook het in de juiste volgorde zetten van de drie stappen biedt geen garantie dat de euro gered is. Garanties zijn er niet in het leven. Met betrekking tot de toekomst van de euro zijn die er zeker niet, omdat de toekomst ervan op de duur afhangt van het vertrouwen van de financiële markten in de eurozone en de steun van de Europeanen.

Wat het vertrouwen betreft heeft eurozone nog veel werk te verzetten. Dat Europa zich nooit aan zijn eigen regels uit het Stabiliteitspact gehouden heeft en het pact, toen die regels niet uitkwamen, versoepelde, wreekt zich nu. Daarbij komt dat de steun onder de Europeanen om veel redenen de laatste jaren is afgekalfd, terwijl die nooit echt heel groot was.

Er zullen nog heel wat spoedvergaderingen van regeringsleiders en ministers van financiën nodig zijn om de euro te redden. Wie denkt dat ze met de bijeenkomsten van deze week op dat punt zijn, vergist zich. Het is jammer dat de Europese politici zich tijdens de crisis zo opportunistisch gedragen hebben en zij niet beter geluisterd hebben naar hun adviseurs. Dat had het escaleren van de crisis kunnen voorkomen.

* Dit artikel is in verkorte vorm verschenen in het Financieele Dagblad van 20 december 2010.: European Parliament, Flickr

Dit artikel kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending van bewijsexemplaren wordt op prijs gesteld. © Me Judice