Hervorming van de FIFA
Het vorig jaar augustus ingestelde FIFA Reform Committee begon zwak. Voorzitter François Carrard nam het op voor FIFA-president Sepp
Blatter. Maar ondertussen rommelde het bij de FIFA, had de FBI een aantal topfunctionarissen aangeklaagd en viel het woord corruptie steeds vaker. Carrard,
zelf toch een ervaren advocaat, had zich beter op de vlakte kunnen houden. Een maand later werd Blatter geschorst. De opdracht van de commissie was: hervorm de
FIFA. Het FIFA Congres heeft hierover op 26 februari gestemd alleen moet men gezien de voorgestelde stappen het ergste vrezen. Het is een gemiste kans want
de organisatie deugt van geen kant en dit was hét uitgelezen moment om de FIFA grondig aan te pakken.. Het aanpassen van de governance is daarbij een
essentieel middel.
Beperkte stappen
Alleen,de stappen zijn stuk voor stuk onvoldoende. Ik bespreek vijf voorbeelden.
-
Tot op heden is de zogenaamde Executive Committee (ExCo) oppermachtig. De FIFA heeft nooit onafhankelijk toezicht gehad. Dat gaat nu veranderen met de
invoering van een ‘FIFA Council’. Deze moet zorgen voor de interne checks and balances. Benoemingen bij de FIFA Council worden bepaald volgens een
zetelverdeling tussen voetbalfederaties, die hun eigen vertegenwoordigers benoemen - net als bij de Verenigde Naties. Het zou juist geweest zijn om het
Congres – zeg maar de Algemene Ledenvergadering – deze bevoegdheid te geven.
- Het Congres zelf verandert niet. Het Congres blijft besluiten nemen op basis van één stem per lid, ongeacht grootte van de achterliggende vertegenwoordiging.
Piepkleine leden (lees: landen) hebben, net als bij de Verenigde Naties, dus evenveel macht als grote voetballanden als Duitsland of Brazilië. Dat is geen
goed recept gebleken. De beschuldigingen van omkoopbaarheid betreffen juist die kleine landen.
- Termijnen. Eindelijk is het dan zover: de President van de FIFA Council krijgt een maximum termijn van 12 jaar. Blatter, zelf vorig jaar zomer voor de
vijfde maal herbenoemd, hield dit altijd tegen. Maar ook deze verandering is onvoldoende. Best practice tegenwoordig is een maximum van acht, hooguit negen jaar. Zie bijvoorbeeld de nieuwe voorstellen voor de Corporate Governance Code in Nederland. Dit bevordert doorstroming en onafhankelijkheid.
- Ook op het gebied van (sexe-)diversiteit worden stapjes gezet – maar weer niet genoeg. Op dit moment zijn 3 van de 25 Excom-leden vrouwelijk. De Commissie
wil dit percentage (12 procent) verhogen naar 17 procent. Te weinig ambitie. Het moet minstens 25 procent of zelfs 30 procent zijn om enige impact te hebben. Naast de gebruikelijke
overwegingen van diversiteit is hierbij ook relevant dat vrouwenvoetbal het sterkst groeiende onderdeel van de FIFA is (al besteedt FIFA er nog altijd
minder geld aan dan aan hun advocaten).
- Tot slot. Er is geen overgangsregeling afgesproken voor de zittende Executive Committee leden. Als de 12-jaars termijn nu ingaat, treedt één derde af
(inclusief de drie al uitgezette leden, waarvan al is komen vast te staan dat zij corrupt waren). Beter is het als iederéén aftreedt. Recente leden kunnen
zich dan herverkiesbaar stellen volgens de nieuwe methode, inclusief een nieuwe en broodnodige integriteitstoetsing.
Het systeem moet helemaal op de schop. Het is toch bizar dat nu bijvoorbeeld de ethische commissie van de FIFA niemand kan ontslaan maar alleen schorsen? Zij
hebben geen verdere machtsmiddelen. En zo heeft Blatter op allerlei plaatsen bescherming ingebouwd voor zichzelf, als het ware juridische vijlen waarmee hij zo nodig de
gevangenistralies kan doorzagen.
Nieuwe president
Ook de verkiezing van een nieuwe FIFA-president vindt tegelijkertijd plaats. Drie dingen lijken mij essentieel voor de keuze van de beste kandidaat. De
kandidaat moet:
(a) plannen hebben voor een goede bestemming van (een deel van) de FIFA reserves, 1,5 miljard dollar waarvan twee-derde op een spaarrekening staat te
niksen;
(b) het gehele onderzoeksrapport naar de toewijzing van de WK’s in Qatar en Rusland openbaar maken; en
(c) bereid zijn de governance wezenlijk aan te pakken.
En wat voor deze keuze niét relevant is, is of hij het WK wil uitbreiden met acht landen.
* Om recht te doen aan de actualiteit is de tekst aangepast naar de verleden tijd en laat de auteur (27 februari) weten dat zij na bekendmaking van de stemming bij haar standpunten blijft.
Te citeren als
Margot Scheltema, “FIFA zal na hervorming niet wezenlijk veranderen”,
Me Judice,
25 februari 2016.
Copyright
De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.
Afbeelding
Afbeelding ‘Michel Platini in gesprek met Sepp Blatter’ van Antoon Kuper (CC BY-NC-ND 2.0)