Geen welvaart zonder passend industriebeleid

Kies exact

We laten op vele fronten kansen liggen. Zo leiden we al jaren grote aantallen studenten op voor softe en administratieve functies die er morgen en zelfs vandaag al niet meer zijn. Op alle niveaus bestaat echter een onvervulde vraag naar technici. Ondanks de actie ‘kies exact’ is er een zodanig tekort aan technici op hoog niveau dat men zich in Eindhoven verkneukelt aan de teloorgang van Blackberry. Immers, dat betekent dat er honderden technici op de markt verschijnen. Jarenlange relatief lage beloning, slechte beeldvorming en gebrek aan stimulans hebben hun kwalijke uitwerking niet gemist. Nu de belangstelling voor technische studies toeneemt moet de TU Delft een numerus fixus instellen voor de richting Werktuigbouw omdat ze de toestroom niet aankunnen. Zo lang het aanbod de vraag naar technisch/exact personeel niet aankan, verliest Nederland 'business' aan andere landen. In plaats van vol in te zetten op het opleiden van veel meer technisch personeel bijvoorbeeld door docenten in deze hoek aanzienlijk meer te betalen (goed voor positieve beeldvorming), betalen we liever mensen om thuis te zitten en handhaven we de hypotheekrenteaftrek. Een groot deel van deze groep is van allochtone afkomst. Dit is bij uitstek de groep waar een groot onontgonnen arbeidspotentieel zit welke zichzelf kan emanciperen door een technisch beroep te kiezen. Gebruik het geld voor nutteloze banenplannen voor campagnes gericht op deze groep.

Behoefte aan financiering

Behalve een gebrek aan technisch personeel heeft het midden- en kleinbedrijf een schreeuwend tekort aan financiering. De kredietunies die zeer langzaam verschijnen bieden te weinig middelen om de behoefte te ledigen. Het gevolg is dat vele goede initiatieven nooit van de grond zullen komen. Een goed plan kan geen jaar extra wachten. Het buitenland, bijvoorbeeld Duitsland, wacht niet tot we in Nederland zo ver zijn dat we onze activiteiten kunnen financieren. Ook met de aansluiting van ons bankwezen bij de diversiteit van onze samenleving wil het nog niet echt lukken. Er ligt een enorm potentieel aan ondernemerschap in onze moslimgemeenschap als “Islamic finance” van de grond zou kunnen komen, zodat de financiering van ondernemingsactiviteiten kan plaatsvinden op een manier die in overeenstemming is met hun geloof. In het Verenigd Koninkrijk kan het wel. Hier kan het niet omdat het belastingsysteem er niet op is ingericht. Echter, waar een wil is, moet een weg zijn.

Kansrijke sectoren

We zouden in Nederland serieus na moeten denken over hoe onze maak- en dienstenindustrie er in de toekomst uit zal gaan zien. Dat dat geen academische exercitie is, laat een recent rapport van McKinsey zien. Hun Global Institute indentificeert de twaalf meest kansrijke sectoren voor de komende jaren. Daaronder bevinden zich 3D-printing, energie, gentechnologie en cloudtechnologie. Van de technologische ontwikkeling die zich in deze sectoren voltrekt, zal voor een groot aantal bestaande bedrijven een ontwrichtende werking uitgaan, zo staat in het rapport. Is onze economie klaar voor deze revolutie? Hiertoe moeten we weten hoe de Nederlandse kennis en economische activiteit in deze industrieën zich verhoudt tot die in het buitenland. Zo’n analyse is er niet. Toch kan al het een en ander gezegd worden over wat ons te doen staat.

Begin bij de basis opleiding

Om kansrijke toekomstige sectoren in Nederland tot bloei kunnen laten komen dienen we eerst na te denken over hoe we de toekomstige werknemers het beste opleiden opdat deze industrieën zich in Nederland willen vestigen. Dat vergt niet alleen overheidsinvesteringen in onderwijs die aansluiten op de toekomstige vraag naar arbeid. Het vergt ook andere investeringen om het ondernemingsklimaat aantrekkelijker maken, zoals verlaging van de belasting op en daarmee de werkgeverslasten voor arbeid. Deze investeringen zijn slechts mogelijk als we bereid zijn zware offers te brengen ten laste van onze huidige op welvaartsverdeling gerichte politiek. Dat is echter een betere keuze dan dat we in de toekomst alleen maar armoede kunnen verdelen.

_{Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant van 29 oktober 2013.}