Zou de Bundesbank het echt anders hebben gedaan dan de ECB?

Onderwerp:
Zou de Bundesbank het echt anders hebben gedaan dan de ECB? image

bron: pittigliani2005, 100 DM

30 jan 2015

De ECB moet veel kritiek over zich heen laten komen van de experts in het veld. De oude Bundesbank zou het bijvoorbeeld veel beter doen. Wim Boonstra trekt die snelle conclusie in twijfel. De ECB heeft als inflatiebestrijder een aanmerkelijk betere track-record dan de Bundesbank. Bovendien heeft de Bundesbank nooit met het gevaar van een serieuze deflatie te maken gehad en hoefde zij ook niet in een complexe Europese setting te denken.

Dromen over Bundesbank

Je zou maar president van de ECB zijn en verantwoordelijk zijn voor het monetaire beleid in crisistijd. Eerst word je opgezadeld met een half mandaat, zodat je niet over het juiste instrumentarium beschikt om een dreigende deflatie te bestrijden. Toch weet je al improviserend de euro te redden, waardoor je in ieder geval het beetje economische groei dat de eurozone nog heeft op je conto kunt bijschrijven. Het mag niet baten, de kritiek is genadeloos. ‘Duitsland heeft definitief de slag om de euro als waardig opvolger van de D-mark verloren’, aldus Gerard van den Berg in het Financieele Dagbladvan zaterdag 24 januari jl. En Sylvester Eijffinger stelt dat ‘het waarschijnlijk nooit zover zou zijn gekomen’ als Axel Weber de scepter bij de ECB had gezwaaid. 

Was de Bundesbank wel zo goed?

Het is nog maar de vraag of dit waar is. Wie de geschiedenis van de Bundesbank een beetje kent weet dat deze centrale bank door de jaren heen boven alles een uiterst pragmatische instelling was. In de eerste jaren van haar bestaan na haar oprichting in 1958 was de Bundesbank nog met handen en voeten gebonden aan de afspraken onder het Bretton Woods regime. De centrale banken van de individuele landen kenden vrijwel geen manoeuvreerruimte in hun monetaire beleid. Dat betekende in Duitsland een forse geldgroei, een groei die de Bundesbank uiterst ongewenst achtte, maar waar zij niets tegen kon doen.

Pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw kwam daar verandering in. Het stelsel van Bretton Woods blies in 1973 haar laatste adem uit. Eindelijk had de Bundesbank de zo fel gewenste monetaire autonomie en kon zij laten zien waar zij voor stond. Zij begon in 1974 met een geldgroeibeleid dat er op neerkwam dat zij de geldhoeveelheid met een bepaald percentage wilde laten groeien. Dat percentage was opgebouwd uit de trendmatige groei van de economie, plus een ‘onvermijdelijke’ inflatie van 2% en een correctie voor de omloopsnelheid van het geld. De huidige inflatiedoelstelling van de ECB van bijna 2% is dus rechtstreeks van de Bundesbank overgenomen.

Hoewel de Bundesbank als een succesvolle centrale bank werd gezien heeft zij haar geldgroeidoelstelling in ongeveer de helft van de periode 1974 – 1999 overschreden. Zelfs een pragmatische overstap op een ander geldaggregaat in 1988 (voor de liefhebbers: van de Zentralbankgeldmenge (ZBG) naar M3) mocht niet baten. Ook de inflatiedoelstelling werd in dit tijdvak vaker niet (17 keer) dan wel (9 keer) gehaald. In zeven jaar was de gerealiseerde inflatie zelfs ruim tweemaal zo hoog als de streefwaarde. Kortom, de ECB heeft als inflatiebestrijder een aanmerkelijk betere track record dan de Bundesbank. Dat de Bundesbank per saldo toch als een succesvolle centrale bank wordt gezien illustreert vooral dat de inflatie elders meestal nog hoger was.

Verschillen ECB en Bundesbank

Er zijn twee essentiële verschillen tussen de ECB en de Bundesbank. Ten eerste is de Bundesbank nooit met een potentieel serieus deflatiegevaar geconfronteerd geweest. Begin jaren negentig werd niet deflatie, maar juist een te hoge inflatie als het grote gevaar gezien. Vandaar het verbod op monetaire financiering. Goed bedoeld, maar in het huidige tijdsgewricht ronduit ongelukkig. En de Bundesbank was nooit formeel verantwoordelijk voor andere landen, waar de ECB de hele eurozone onder haar hoede heeft. De Duitse reacties op de acties van de ECB illustreren dat veel Duitsers nog steeds primair Duits en niet zozeer Europees redeneren. Blijkbaar is een deflatiedreiging pas echt serieus te nemen als die in Duitsland zelf toeslaat.

Als je de pragmatische opstelling van de Bundesbank in het verleden nog eens goed onder de loep neemt dan denk ik toch dat ook zij, geconfronteerd met een serieuze deflatiedreiging, monetair was gaan financieren. Het is in het verleden alleen nooit nodig geweest. Of zit ik er faliekant naast en heeft Duitsland eerst zelf een serieuze deflatie nodig om hun trauma van de hyperinflatie van 1923 achter zich te laten? Dan zou Europa daar een hele hoge prijs voor betalen. Laten we hopen dat dit niet het geval is.

Te citeren als

Wim Boonstra, “Zou de Bundesbank het echt anders hebben gedaan dan de ECB?”, Me Judice, 30 januari 2015.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding

bron: pittigliani2005, 100 DM

Ontvang updates via e-mail