Oudere werknemer door bedrijfsopleiding minder snel werkloos

Onderwerp:
Oudere werknemer door bedrijfsopleiding minder snel werkloos image
Het volgen van een bedrijfsopleiding verkleint de kans om werkloos te raken aanzienlijk, blijkt uit onderzoek van Matteo Picchio en Jan van Ours. Dit geldt ook oudere werknemers. Vooral voor deze groep is dit een belangrijke bevinding, omdat hun positie op de Nederlandse arbeidsmarkt van oudsher relatief zwak is.

Effectiviteit bedrijfsopleidingen goeddeels onbekend

Actief arbeidsmarktbeleid is bedoeld om werkgelegenheid te bevorderen door werklozen te stimuleren sneller een baan te vinden of te voorkomen dat werknemers hun baan verliezen. Training van werklozen en werkenden is een van de vormen van actief arbeidsmarktbeleid. De effectiviteit van training van werklozen blijkt over het algemeen gering of afwezig te zijn (Kluve, 2010).

Training van werknemers is een investering van individuen en bedrijven bedoeld om het menselijk kapitaal en daarmee de productiviteit van de werknemer te vergroten. De effectiviteit ervan is niet vaak onderzocht. Groot (1994) bespreekt de resultaten van een telefonische enquête naar de effecten van bedrijfsopleidingen waaruit blijkt dat die zowel de productiviteit van de deelnemende werknemers als hun beloning doen toenemen, zij het de productiviteit veel meer dan de beloning. Groot en Maassen van den Brink (1997) constateren dat de deelname aan bedrijfsopleidingen onder oudere werknemers weliswaar lager is dan die onder jongere werknemers maar dat oudere werknemers na een bedrijfsopleiding breder inzetbaar zijn dan jongeren. Investeringen in bedrijfsopleidingen hebben echter vooral voor MKB bedrijven een lange terugverdientijd (Brouwers en Kok, 2003). Volgens Sanders en De Grip (2004) ten slotte heeft participatie in bedrijfsopleiding effect op bedrijfsinterne mobiliteit maar niet op externe employability.

Bedrijfsopleidingen in Nederland

Het CBS verzamelt 1 keer in de 5 jaar informatie over bedrijfsopleidingen. De meest recente door het CBS gepubliceerde informatie dateert van 2005. Van de enquête van 2010 worden op zijn vroegst in december 2011 de eerste resultaten verwacht. Tabel 1 geeft de situatie in 2005 weer waaruit blijkt dat in dit jaar gemiddeld 34% van de werknemers een (cursus of) opleiding heeft gevolgd. De kans op het volgen van een opleiding neemt toe met de bedrijfsgrootte, in de kleine bedrijven volgde 20% van de werknemers een opleiding, in de grootste bedrijven was dat 45%. De kans om een opleiding te volgen is kleiner voor jongeren en ouderen. Van de 55-plussers volgde één op de vier een bedrijfsopleiding.

De gegevens zijn al 6 jaar oud maar waarschijnlijk is er niet heel veel veranderd in de afgelopen jaren. Uit Borghans et al. (2011) blijkt bijvoorbeeld dat in 2010 gemiddeld ruim de helft van de ondervraagde werknemers in de twee voorafgaande jaren een training volgde, een percentage dat in 2004 en 2007 ongeveer even groot was. Oudere werknemers zijn wel vaker een bedrijfsopleiding gaan volgen. Van de 55-plussers blijkt in 2010 bijna de helft een bedrijfsopleiding in de twee voorafgaande jaren te hebben gevolgd, waar dat in 2004 en 2007 nog ongeveer 40% was.

Tabel 1. Werknemers die cursussen en opleidingen volgden naar leeftijd en bedrijfsgrootte – 2005 (%)

leeftijd (jaren)

Bedrijfsgrootte (aantal werknemers) 16-24 25-54 55-64 gemiddeld
10-19 21 21 9 20
20-49 20 28 13 25
50-99 22 32 17 29
100-199 26 37 19 33
200-499 30 41 26 38
500-999 40 46 34 44
1000 en meer 30 51 37 45
Gemiddeld 26 38 24 34

Bron: CBS, Bedrijfsopleidingen, 2005.

De effecten van bedrijfsopleidingen op de werkgelegenheid

Om de effecten van bedrijfsopleidingen op de stabiliteit van de werkgelegenheid van deelnemende werknemers te kunnen bepalen maken Picchio en Van Ours (2011) gebruik van gegevens uit het European Community Household Panel over de periode 1994-2001. Tabel 2 geeft een overzicht van de transities op de arbeidsmarkt in deze periode. Er blijkt sprake te zijn van grote persistentie. Van degenen die in een bepaald jaar geen baan hadden had 88.3% het jaar daarop ook geen baan. Het belang van training komt ook naar voren in Tabel 2. Van de werknemers zonder bedrijfsopleiding zat 5.5% een jaar later zonder werk, van de werknemers die het jaar ervoor een bedrijfsopleiding hadden gevolgd was dat slechts 1.9%. Uiteraard is dit verschil niet noodzakelijkerwijs toe te schrijven aan het al dan niet gevolgd hebben van een bedrijfsopleiding omdat verschillen in persoonlijke kenmerken ook een rol kunnen spelen. Wanneer hiermee rekening wordt gehouden blijken de verschillen evenwel nog groter te zijn. Gegeven zijn of haar persoonlijke karakteristieken heeft een werknemer die een bedrijfsopleiding heeft gevolgd een 5.2%-punt kleinere kans om het jaar daarop geen baan te hebben dan een werknemer die zo'n opleiding niet heeft gevolgd.

Tabel 2. Arbeidsmarktdynamiek 1994-2001

idem, in jaar t-1
werkgelegenheid status in jaar t Niet werkend Werkend met training Werkend zonder training Totaal
Niet werkend 88,3 1,9 5,5 30,8
Werkend met training 0,4 28,5 4,3 4,1
Werkend zonder training 11,3 69,6 90,2 65,1
Totaal 100 100 100 100
Aantal waarnemingen 10.243 1.389 21.716 33.348

Bron: Picchio en Van Ours (2011) op basis van het European Community Household Panel.

Een belangrijke beleidsmatige vraag is of de effectiviteit van bedrijfsopleidingen ook geldt voor oudere werknemers. De werkgelegenheid onder ouderen is nog steeds aan de lage kant en met de komende verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd doet zich de vraag voor of training hun positie zou kunnen verbeteren. Oudere werknemers hebben niet zo'n grote kans om hun baan te verliezen maar als ze die eenmaal kwijt raken duurt het over het algemeen vrij lang voor ze weer een nieuwe baan hebben gevonden zo ze die al vinden. Volgens Gielen en Van Ours (2006) zou training van oudere werknemers hen kunnen helpen aan nieuwe vaardigheden zodat ze een grotere kans hebben op het behouden van hun baan. De kans dat een oudere werknemer een bedrijfsopleiding volgt is aanmerkelijk kleiner dan die voor een jongere werknemer. Picchio en Van Ours (2011) maken in hun analyse van de werkgelegenheidseffecten van bedrijfsopleidingen ook een onderscheid naar drie leeftijdscategorieën (26-35, 36-49, 50-64 jaar). Dan blijkt dat er geen significante verschillen bestaan in de manier waarop bedrijfsopleidingen de werkgelegenheid beïnvloeden. Ook voor oudere werknemers geldt dat deelname aan een bedrijfsopleiding de kans op werkloosheid verkleint.

Bedrijfsopleidingen zouden een belangrijke rol kunnen spelen bij het verbeteren van de arbeidsmarktpositie van oudere werknemers. Voor een deel gaat dat vanzelf. Uit een onderzoek van Montizaan et al. (2010) blijkt bijvoorbeeld dat de verslechtering van de pensioenvoorzieningen voor cohorten werknemers in de publieke sector geboren na 31 december 1949 heeft geleid tot een toename in de trainingsparticipatie. Werknemers uit deze cohorten beseffen dat ze later met pensioen zullen gaan en ook hun werkgevers beseffen dat. Dit leidt er toe dat er meer gebruik wordt gemaakt van bedrijfsopleidingen, wat een een rationele beslissing is want hiermee wordt de kans om werkloos te worden verkleind.

Conclusie

Bedrijfsopleidingen hebben een positief effect op de werkgelegenheid van de betrokken werknemers. Na het volgen van een bedrijfsopleiding is de kans dat ze werkloos worden aanmerkelijk kleiner dan ervoor. Dit effect geldt ook voor oudere werknemers. Bedrijfsopleidingen kunnen dus een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van de arbeidsmarktpositie van oudere werknemers.

Deze bijdrage is gebaseerd op Matteo Picchio en Jan van Ours, 2011, Bedrijfsopleidingen en de arbeidsmarktpositie van werknemers, ESB, 96 (4649) blz. 586-588.

Referenties

Borghans, L., D. Fouarge en A. de Grip (2011) Een leven lang leren in Nederland, ROA Discussion Paper R-2011/5, Universiteit van Maastricht.

Brouwer en Kok (2003) Bedrijfsopleiding vraagt om begeleiding, Economisch-Statistische Berichten, 88(4418), 520–521.

Gielen, A.C. en J.C. van Ours (2006) Age-specific Cyclical Effects in Job Reallocation and Labor Mobility, Labour Economics, 13(4), 493–504.

Groot en Maassen van den Brink (1997) Scholing en inzetbaarheid van oudere werknemers, Economisch-Statistische Berichten, 82(4114), 568 – 573.

Groot (1994) Bedrijfsopleidingen: goed voor productiviteit en loon, Economisch-Statistische Berichten, 79(3988), 1108–1112.

Kluve, J. (2010) The Effectiveness of European Active Labour Market Programmes, Labour Economics, 17(6), 904–918.

Montizaan, R., F. Corvers, en A. De Grip (2010) The effects of pension rights and retirement age on training participation: evidence from a natural experiment, Labour Economics, 17(1), 240–247.

OECD (2010) Employment outlook; moving beyond the jobs crisis, Parijs.

Picchio, M. en J.C. van Ours (2011) Retaining through training; even for older workers, CentER Discussion Paper 11-40, Universiteit van Tilburg.

Sanders, J. en A. de Grip (2004) Training, Task Flexibility and the Employability of Low-Skilled Workers, International Journal of Manpower, 25(1), 73–89.: Flickr.

Dit artikel kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending van bewijsexemplaren wordt op prijs gesteld. © Me Judice

Te citeren als

Jan van Ours, Matteo Picchio, “Oudere werknemer door bedrijfsopleiding minder snel werkloos”, Me Judice, 30 september 2011.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding

Ontvang updates via e-mail