Groene groei op de lange termijn: een bijzonder Europees initiatief

Opmerkelijk initiatief 13 Europese bewindspersonen

“Gaan voor Groene Groei”—zo luidt de swingende titel van een opmerkelijk rapport dat eind oktober vorig jaar is uitgebracht door “The Green Growth Group” (te downloaden rechts bovenaan). Bij die laatste naam denkt men gemakkelijk aan een gezelschap jonge, hippe ondernemers met een progressieve boodschap. Maar in werkelijkheid is dit het informele netwerk van dertien EU bewindspersonen die verantwoordelijk zijn voor klimaat- en energiebeleid. Hun achtergrond en denkrichting blijken duidelijker uit de ondertitel van het rapport: “Een pleidooi voor ambitieuze en snelle koolstofreducerende maatregelen in de EU”.

De gemiddelde lezer van dit stuk heeft waarschijnlijk nog nooit gehoord van deze groep noch van haar rapport. Dat kan mede veroorzaakt zijn door het feit dat er in de gevestigde media letterlijk geen snipper aandacht aan is besteed. En dat is bijzonder, omdat de groep zichzelf en haar rapport op 28 oktober jl. heeft gepresenteerd op een heuse Brusselse Top. Men zou denken, wanneer dertien Europese ministers over zo’n onderwerp zo’n circus organiseren, dan trekt dat een hoop aandacht van journalisten. Maar niet dus.

Om nog twee andere redenen is het vreemd dat de lancering van de Green Growth Group en haar rapport in een groot zwart gat is beland. In de eerste plaats is er iets bijzonders aan de hand met de samenstelling van deze groep. In de tweede plaats is de formulering van hun boodschap in dit rapport zo kraakhelder en zo radicaal, dat je verwacht zou hebben dat onmiddellijk na publicatie hiervan overal in Europa de groene revolutie zou zijn uitgebroken. Maar in plaats daarvan volgde er dus een oorverdovende stilte.

De oorsprong van de Green Growth Group is gehuld in nevelen, maar de groep is thans uitdrukkelijk een informeel samenwerkingsverband van dertien Europese ministers en staatssecretarissen, onder wie de Nederlandse staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Wilma Mansveld. In de aanbiedingsbrief bij het rapport aan de Tweede Kamer schrijft Mansveld dat het doel van dit samenwerkingsverband is “om de economische kansen die een koolstofarme Europese economie biedt duidelijk over het voetlicht te brengen teneinde het draagvlak voor een stevig EU klimaat- en energiebeleid te vergroten.”

Uit de summiere informatie hierover beschikbaar blijkt dat het initiatief voor de Green Growth Group afkomstig is van de Britse staatssecretaris van Energie en Klimaatverandering Edward Davey, en dat deze laatste ook gezien moet worden als de informele leider van de groep. Naast Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn de volgende landen lid: België, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Portugal, Slovenië, Spanje, en Zweden.

Britten niet alleen op de rem

In de publieke opinie overheersen scepsis en kritiek ten aanzien van de rol van het Verenigd Koninkrijk in de EU (een omstandigheid die uiteraard mede het gevolg is van het door de Britse premier David Cameron aangekondigde EU referendum, dat zal plaatsvinden na de verkiezingen van 2015 en natuurlijk alleen als de conservatieven die verkiezingen winnen). Maar in het leven van alledag blijkt dus het perfide Albion juist een hoofdrol te spelen bij een van de belangrijkste en meest urgente kwesties op de agenda van de EU.

Ten slotte de inhoud van Going for Green Growth. Dit is niet de eerste keer dat aandacht wordt gevraagd voor de noodzaak van groene groei én voor de kansen hiertoe die voor het grijpen liggen. Zie bijvoorbeeld het programma over groene groei van de OESO, en de reeks van rapporten die in dat verband is gepubliceerd vanaf 2011. Maar ik ken geen document waar de analyse zo compact en met zoveel overtuigingskracht is opgeschreven als in dit rapport. In de Nederlandse versie van het rapport wordt die analyse gemakshalve samengevat in tien “essentiële stellingen”.

Het rapport rondt af met drie urgente aanbevelingen voor de EU: (1) bied investeerders en het bedrijfsleven de zekerheid van een ambitieus en koolstofarm beleid voor de lange termijn, dus vooral voor de periode na 2020; (2) hervorm de EU-regeling voor de handel in emissierechten (ETS)—verhoog de prijs van koolstof zodanig dat ETS het belangrijkste klimaatinstrument blijft om emissies kosteneffectief te beperken en koolstofreducerende investeringen te stimuleren; (3) bevorder grotere ambities en vooruitgang op VN-niveau, met het oog op de Ban Ki-Moon Klimaattop in het najaar van 2014 en de officiële VN-Klimaattop (UNFCCC) in Parijs in 2015.

Kortom, voor de aanpak van klimaatverandering en de bevordering van groene groei heeft de Green Growth Group prachtig werk verricht. Voor haar deelname aan deze groep verdient staatssecretaris Mansveld een standbeeld. Twee vragen dringen zich op. Waarom is er over het grote belang van het rapport van deze groep in Den Haag nog met geen woord gesproken? En waarom is daar in de Nederlandse media tot nu toe eveneens stilzwijgend aan voorbijgegaan?