Breed middenkabinet binnen handbereik met hervorming woningmarkt en kilometerheffing

Breed middenkabinet binnen handbereik met hervorming woningmarkt en kilometerheffing image
De hervormingsplannen van het gestrande initiatief van Rutte, Verhagen en Wilders kunnen de basis vormen voor een regeerakkoord van een kabinet uit het brede midden, stellen Raymond Gradus, Frank van den Heuvel en Jeroen van Velzen. Hervorming van de woningmarkt door een sociale vlaktaks en een vaste kilometerbeprijzing zijn belangrijke onderdelen van een nieuw te schrijven akkoord, niet alleen vanwege het economische belang, maar ook omdat zo een verbinding met andere partijen is te maken.

Weken van onderhandelen geen verloren tijd

De afgelopen weken is serieus onderhandeld over een centrumrechts kabinet. Er leek overeenstemming te bestaan over een lijst van 18 miljard aan ombuigingen. Hierdoor ontstond een perspectief op de noodzakelijke sanering van de overheidsfinanciën en op begrotingsevenwicht aan het einde van de volgende kabinetsperiode. Echter het ontbrak uiteindelijk aan vertrouwen tussen toekomstige coalitie- en gedoogpartners om een perspectiefvol kabinet op poten te zetten.

Toch hoeven de afgelopen weken niet als verloren te worden beschouwd. Er ligt wel degelijk een basis voor een nieuw kabinet. Een kabinet dat zaken weet aan te pakken. Dat in staat is om daadwerkelijk de bureaucratie in de zorg en het onderwijs terug te dringen en niet de Haagse regels centraal stelt. Deze basis kan dienen voor een regeerakkoord van een kabinet uit het brede midden. Het is prima dat de VVD daarbij het voortouw neemt. Om de verbinding te maken naar andere partijen in het politieke centrum zou ook de hervorming van de woningmarkt in de vorm van een sociale vlaktaks en een verdere verduurzaming van de economie door een vlakke kilometerbeprijzing zonder onnodige bureaucratie bespreekbaar moeten zijn (zie ondermeer WI (2009)). Eveneens is een meer gedurfd energiebeleid, waarin innovatie en een modern industriebeleid een plaats hebben, noodzakelijk.

Hervorming arbeidsmarkt

Ook is het belangrijk om de arbeidsmarkt te hervormen. Er ligt een uitstekend en breed gedragen advies van de commissie Bakker met als uitgangspunt de arbeidsmarkt aan te passen aan de aankomende vergrijzing (zie Commissie Arbeidsparticipatie (2008)). De noodzaak daartoe werd de afgelopen week bevestigd toen het Actuarieel Genootschap bekend maakte dat de levensverwachting van de Nederlanders nog sneller stijgt dan gedacht. Het is jammer dat dit advies tot op dit moment nog onvoldoende vervolg heeft gekregen. Opmerkelijk is dat het gedachtegoed van de commissie Bakker is terug te vinden in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en GL, maar (volledig) ontbreekt bij PvdA, PVV en SP (zie CPB (2010). Tot slot zou dit nieuwe kabinet zich de zorgen over integratie en immigratie onder de burgers eigen moeten maken. Met name de regels met betrekking tot huwelijksmigratie en inburgering verdienen overdenking (zie WI (2008).

Snoei in groot aantal politiek voorlichters en adviseurs

Verder zouden we willen aandringen op een kabinet met een lossere binding met de Tweede Kamer. Natuurlijk moet er een binding bestaan met politieke partijen, maar de houdgreep tussen fracties en kabinet die zich de afgelopen jaren manifesteerde verdient overdenking. Door het werken met politiek assistenten en voorlichters (‘spinnen en getwitter’) en een tot in de precisie geregisseerd bewindsliedenoverleg werd alles in termen van politieke winst- en verliesrekeningen gepresenteerd. Af en toe leek het dat partijpolitiek belangrijker is dan het oplossen van problemen. Iets dat veel mensen in Nederland ook zullen vinden na drie maanden kabinetsformatie. Een strak geregisseerd bewindsliedenoverleg past daarin niet en de Engelse afspraak om voorafgaand aan de Ministerraad de twitter- en telefonieapparatuur in te leveren verdient navolging. Ook kan er worden gesneden in de laag van (politieke) voorlichters en adviseurs.

Acht á tien bewindspersonen zijn genoeg

Uiteraard vraagt dit om bewindslieden van statuur en gezag. Die in staat zijn om het partijpolitieke te overstijgen en niet dagelijks bezig zijn met de volgende verkiezingen. Daarbij zou een lossere binding tussen departement en bewindspersoon behulpzaam kunnen zijn. Waarom niet een raad van bestuur model waarin bewindspersonen verschillende delen van departementen onder zijn hoede heeft. Daarmee kunnen we volstaan met acht á tien bewindspersonen. Dit sluit ook aan bij de heroverweging over bedrijfsvoering (zie Ministerie van Financiën (2010)). Deze heroverweging stelt voor om de aloude departementale indeling los te laten en tot een nieuwe indeling te komen op basis van beleidsuitvoering en bedrijfsmatige processen. Ook stelt zij voor om de processen van zelfstandige bestuursorganen zoals het UWV en SVB te standaardiseren en te uniformeren. Er zouden clusters ontstaan van uitvoering- en toezichtorganisaties naar doelgroep en primair proces zoals uitkeringsverstrekking, vergunningsverlening en overheid- en markttoezicht. Door het bundelen van nu gescheiden processen kan een besparing worden bereikt van 1 miljard in 2015. Belangrijker echter is dat de overheid herkenbaarder en eenduidig aanspreekbaar wordt voor burgers en bedrijven.

De afgelopen weken is serieus geprobeerd om een kabinet te formeren dat zowel de noodzakelijke sanering van de overheidsfinanciën als de noodzaak onderkent om de economie te hervormen. Dit moeten ook de uitgangspunten zijn voor nieuwe pogingen. Het is nu tijd voor een kabinet met een grotere afstand tot het parlement samengesteld uit bewindspersonen van de partijen uit het brede midden. Een dergelijk kabinet zou kunnen binden in plaats van polariseren en het perspectief kunnen bieden op een Nederland waarin toekomstgericht wordt geïnvesteerd en gewerkt.

Een verkorte versie van dit artikel is verschenen in de Volkskrant op 7 september 2010.

Referenties:

Advies Commissie Arbeidsparticipatie (2008). Naar een toekomst die werkt. Den Haag.

Centraal Planbureau (2010). Keuzes in Kaart 2011-2015: Effecten van negen verkiezingsprogramma's op economie en milieu. CPB: Bijzondere Publicatie 85 en bijlagen.

Ministerie van Financiën (2010). Van schaven naar sturen. Heroverweging 19: Bedrijfsvoering.

Wetenschappelijk Instituut voor het CDA (WI CDA) (2008). Integratie op waarden geschat. Een studie naar remmende en stimulerende krachten, Den Haag.

Wetenschappelijk Instituut voor het CDA (WI CDA) (2009). Een sociale vlaktaks. Naar werkbare en begrijpelijke inkomstenbelastingen, Den Haag.

Te citeren als

Raymond Gradus, Frank van den Heuvel, Jeroen van Velzen, “Breed middenkabinet binnen handbereik met hervorming woningmarkt en kilometerheffing”, Me Judice, 7 september 2010.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding

Ontvang updates via e-mail