Richt een groene investeringsbank op

Meer dan alleen snijden?

Het kabinet Rutte wil het mes zetten in tal van subsidies. Snijden is één ding, maar de vraag is wat er voor de subsidies in de plaats komt om maatschappelijke doelen te bereiken. In de klimaattop in Cancun hebben regeringsleiders een poging gedaan het debat over duurzaamheid een nieuwe impuls te geven. Het kabinet heeft een uitgelezen kans om van dat momentum gebruik te maken maar komt vooralsnog niet veel verder dan een vaag pleidooi voor een ‘green deal’ met de samenleving.

Het afschaffen van subsidies kan prima gecombineerd worden met de inzet van financiële instrumenten om duurzaamheiddoelen te halen. In het Verenigd Koninkrijk hebben ze dat door,want ondanks draconische bezuinigingen op tal van gebieden, investeert het Kabinet Cameron maar liefst 3 miljard pond in een groene investeringsbank.

Voordelen van een groene investeringsbank

Het idee van een groene investeringsbank is simpel. Commerciële banken zien op een enkele uitzondering na onvoldoende mogelijkheden om duurzaamheidinitiatieven te financieren. Door publiek geld in een bank te stoppen maar vervolgens wel zakelijk te besteden, snijdt het mes aan alle kanten.

Ten eerste vermijdt een bankverspillend lobbygedrag en subsidieverslaving. Gezien de hoeveelheid woorden die aan onrendabele subsidies zijn vuilgemaakt in de verkiezingscampagne van vorig jaar, vooral door de VVD, moet dit het kabinet toch aanspreken.

Ten tweede wakkert een bank innovatie aan, waarbij de overheid gewoon rendement krijgt als de innovaties succesvol blijken te zijn. De overheid haalt dus niet alleen publieke doelen binnen, maar krijgt een deel van zijn investeringen terug.

Ten derde voorkomt de bank versnippering en een waaier aan pet projects van lokale bestuurders. Een zekere schaal is nodig om minder succesvolle projecten te kruissubsidiëren door succesvolle projecten. Een nationale groene investeringsbank creëert die schaal.

Ten vierde trekt een bank privaat kapitaal aan dat benut kan worden om duurzaamheiddoelen te realiseren. We weten uit onderzoek dat er genoeg privaat kapitaal potentieel beschikbaar is, maar er is nu geen goed vehikel om dat kapitaal rendabel in te zetten.

Bestaande ervaringen

Er zijn al ervaringen met dergelijke banken in andere sectoren. Zo investeren ontwikkelingsbanken als de European Bank for Reconstruction and Development succesvol in ontwikkelingslanden en projecten waar commerciële banken de risico’s te hoog vinden. Ook voor gebiedsontwikkelingen wordt op dit moment in tal van landen geëxperimenteerd met het opzetten van fondsen die mede gevoed door Europees geld onder aantrekkelijke condities kunnen investeren of lenen en tegelijkertijd maatschappelijke doelen kunnen binnenhalen.

Het kabinet kan haar blinde duurzaamheidvlek wegpoetsen door naar Brits voorbeeld een groene investeringsbank op te richten. De investeringsbank kan op basis van zakelijke afwegingen opereren en beslist onafhankelijk, dus zonder politieke inmenging. Zij kan zo flexibel inspelen op veranderende marktcondities en trends. De organisatie kan expertise opbouwen op het gebied van duurzame investeringen. Hierdoor kan het nieuwe kabinetgeloofwaardig bijdragen aan duurzaamheid.

Bron foto bij artikel: TyMotion, Flickr.