Salarisnorm overheid schaadt de belastingbetalers

Salarisnorm overheid schaadt de belastingbetalers image
Afbeelding ‘The Banker's Fate’ van Goetz Kluge (CC BY 2.0)

12 feb 2013
De salarisnorm van de overheid is ongewenst omdat deze het belang van een deugdelijke kosten-batenafweging negeert: goede managers zijn zeldzaam en duur en de norm legt beperkingen op aan de pool van beschikbare managers. De verlaging in de beloning van de bankmedewerker, zoals Minister Dijsselbloem heeft bepleit, draagt dit gevaar in zich. Aldus de Tilburgse hoogleraar Jan Bouwens.

Salaris = waarde?

Het begint al goed, nog maar net is de inkt van het regeerakkoord droog en de overheid moet zijn eigen norm schenden. Vorige week werd met Gerard van Olphen – de nieuwe CEO van staatsbedrijf SNS Reaal – een salaris van €5,5 ton overeengekomen. Dat is meer dan twee keer zoveel als de regeringsnorm toestaat, echter het is €950.000 minder dan het inkomen dat hij verdiende bij Achmea. Gerrit Zalm deed het beter in dit verband omdat zijn overgang van politicus naar bankier gepaard ging met een inkomensstijging van een kleine €700.000. Waarom zou Van Olphen zo’n inkomensachteruitgang accepteren? De andere vraag die men bij dit soort salariskwesties kan stellen is: waarom had Zalm voordat hij in dienst trad van ABN Amro niet een baan die hem een inkomen van €970.000 bracht? Want kennelijk is hij dat waard.

Zalm verdiende niet meteen €970.000 omdat hij een succesvol ministerschap nodig had om de kans op een enorme inkomenssprong te vergroten. Oud-ministers mogen zich verheugen op een enorme vraag uit het bedrijfsleven. En ja, inderdaad ook uit de (semi)-overheidssector; denk onder meer aan de oud-ministers Wijn, Ruding, Kok en Zalm. Hier staan forse salarissen tegenover. De minister werkt derhalve aan zijn carrière door in zijn huidige functie salaris op te offeren tegen een hoger inkomen in de toekomst; je moet eerst publiekelijk duidelijk maken €970.000 waard te zijn.

Casus Van Olphen

Maar waarom aanvaardt Gerard van Olphen dan een inkomensdaling? Het is dan zinvol u opnieuw de situatie van de minister voor te stellen. Als Achmea CEO naar de inschatting van Van Olphen zijn eindfunctie was, kan de redding van SNS Reaal voor hem eenzelfde werking hebben als het ministerschap van Zalm. Hij kan dan na zeg vijf jaar – hij is dan 56 jaar – een fantastisch aanbod verwachten van een ander bedrijf. Dat hem meer moest worden geboden dan de vigerende regeringsnorm is niet meer dan een illustratie van de onhoudbaarheid van de norm. €550.000 valt in het niet bij zijn opdracht: voorkomen dat de belastingbetaler miljarden euro’s aan SNS kwijt raakt.

Salarisnormen

Dat brengt me op het probleem van salarisnormen. Stel dat voor deze functie een drietal betere kandidaten voor handen waren: zij die met grotere zekerheid de belastingbetaler voor een volgende miljardeninjectie behoeden. Echter, zij komen alleen voor €5 miljoen. Wat moet de overheid dan doen?

Het rekensommetje is snel gemaakt, maar toch zal de verontwaardiging die zich ook nu weer in het publieke debat afspeelt de minister doen neigen om voor iets minder zekerheid te kiezen en het daarmee verbonden lagere salaris. De facto verkleint de salarisnorm van de regering daarom de set van beschikbare bestuurders. De keuze voor de kandidaat met het lagere inkomen laat zich eenvoudig verklaren. Tegen de tijd dat de miljarden door de belastingbetaler moeten worden betaald, is de minister van functie veranderd en kan niemand nog achterhalen dat er betere kandidaten voor handen waren.

Openbreken banken-cao politiek of economie?

De jongste maatregel van Minister Dijsselbloem om de banken-CAO open te breken kan gunstig uitwerken als Van Olphen daarmee de totale loonsom van SNS kan verlagen door een meer marktconform arrangement aan te bieden aan bankiers. Dan moet Dijsselbloem gelijktijdig wel toestaan dat Van Olphen de beste en dus dure mensen selecteert voor de oplossing van de vastgoedproblemen. Als Dijsselbloem alleen maar lagere salarissen wil, zal dit de kans op succes voor van Van Olphen verkleinen en komt de salarisnorm de belastingbetaler duur te staan. Vooralsnog gun ik Van Olphen van harte dat hij in zijn volgende functie de sprong naar €5 miljoen maakt!

* Dit artikel verscheen eerder in NRC Handelsblad, 12 februari 2013.

Te citeren als

Jan Bouwens, “Salarisnorm overheid schaadt de belastingbetalers”, Me Judice, 12 februari 2013.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding
Afbeelding ‘The Banker's Fate’ van Goetz Kluge (CC BY 2.0)

Ontvang updates via e-mail