Stop legalisering van kartels

Hou concurrentie niet tegen

Er zijn vijf belangrijke redenen om parlementaire dwaling en internationale diskwalificatie van Nederland te keren.

Ten eerste is het een foutieve gedachte om in tijden van crisis de concurrentie te laten afnemen. Om redenen dat de tijden al zo moeilijk zijn en de concurrentie te hevig is, zodat bedrijven massaal om dreigen te vallen. Maar als nou één ding gunstig is aan de crisis, is het wel dat inefficiënte bedrijven vervangen worden door nieuwe toetreders. Het kunstmatig in leven houden van inefficiënte bedrijven is dus niet slim. Zo dreigen notarissen failliet te gaan - dezelfde die lange tijd zonder noemenswaardige inspanningen geprofiteerd hebben van de boom op de huizenmarkt. Als inefficiënte notarissen nu omvallen, is dat prima en moeten we ze niet aan de kunstmatige beademing leggen. Weliswaar heeft Jan ten Hoopen, mede-indiener en Tweede Kamerlid voor de CDA, aangegeven dat het initiatiefwetsvoorstel niet is ingegeven door de crisis, maar heeft deze nu wel gevolgen.

Rechtsonzekerheid

Ten tweede leidt het voorstel tot rechtsonzekerheid voor bedrijven. Het is niet duidelijk of het voorstel strookt met Europese wetgeving. Ook maakt het uitblijven van een omzetdrempel het voor marktpartijen lastig. Het is immers veel makkelijker om omzet te berekenen dan marktaandelen.

Ontmoediging toetreders

Ten derde gaat er een verkeerde signaalwerking richting marktpartijen en nieuwe toetreders. Om te overleven tegen grote partijen kunnen kleine partijen juist gebruikmaken van hun omvang door flexibeler en innovatiever te zijn. Dit stimuleren is oneindig veel beter dan te suggereren dat kartels helemaal niet zo erg zijn zo lang je maar klein bent.

Kartelvorming niet eenvoudig

Ten vierde worden zittende bedrijven met dit voorstel blij gemaakt met een dode mus. In materiële zin is het namelijk lang niet eenvoudig om tot een kartel te komen met een aantal kleine spelers, zonder dat er reacties zijn van grote spelers of nieuwe toetreders. Partijen kunnen hierbij ook niet te veel risico lopen, want als ze toch boven de tien procent marktaandeel uitkomen zijn de boetes doorgaans niet mals.

Herintroductie kartelcultuur gevaarlijk

Tot slot misschien wel de belangrijkste reden waarom dit een slecht idee is. Het heeft in Nederland heel lang geduurd voordat bedrijven een overtreding van de Mededingingswet als een economisch delict gingen zien. De bouwfraude heeft aangetoond dat het vormen van kartels lange tijd in brede kring normaal gedrag werd bevonden, zelfs door de overheid die hier het slachtoffer van was. 'Nederland Kartelland' was echt geen geuzennaam, maar impliceerde een internationale diskwalificatie. Al is het materieel niet eenvoudig om kartels te vormen, de gevolgen van het wetsvoorstel op de heersende cultuur zijn heel ongewenst. Ook is het wel heel apart dat in parlementaire discussies de perceptie wordt gecreëerd dat de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) een obstakel vormt voor kleine bedrijven die moeten overleven, in plaats van een autoriteit die voor het belang van consumenten opkomt.

De Tweede Kamer heeft dit wetsvoorstel inmiddels goedgekeurd. Het is nu aan de Eerste Kamer om de Tweede Kamer op deze dwaling te wijzen.

* Dit is een bijgestelde versie van het artikel dat verscheen in het Financieele Dagblad van 10 maart 2009.