Sterke minister laat ziekenhuizen winst uitkeren

Onderwerp:
Sterke minister laat ziekenhuizen winst uitkeren image

Afbeelding ‘AB7_3033’ van Service photo, photothèque du Conseil Général du Val-de-Marne (CC BY-NC-ND2.0)

3 feb 2014

Minister Schippers wil het ziekenhuizen toestaan om winst uit te keren aan aandeelhouders. Dit is een goede zaak volgens hoogleraar accountancy Jan Bouwens, zo lang zij zeker stelt dat ziekenhuizen geen invloed krijgen op hoeveel behandelingen én welke behandelingen worden vergoed. De casus wordt echter zeer nadelig voor de Nederlandse belastingbetaler als zo’n garantie niet kan worden gegeven omdat ziekenhuizen dan geprikkeld worden om nodeloos de zorgomzet te verhogen.

Ziekenhuizen als winstmachines

Minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. wil de financieringsmogelijkheden van ziekenhuizen verruimen. Daartoe wil zij het ziekenhuizen toestaan aandelen uit te geven waarbij aandeelhouders het recht op dividend krijgen. In de Tweede Kamer is verzet gerezen tegen deze plannen (zie NRC Handelsblad 15 januari 2014). Men kan zich afvragen waar men zich druk om maakt. Wat is er immer s op tegen dat ziekenhuizen winst teruggeven aan hun rechtmatige eigenaren? Men is geneigd te zeggen: net zoveel als erop tegen is dat ziekenhuizen rente betalen over uitstaande leningen. Toch ligt de zaak complexer.

Verzekerden willen meer zorg

In 2008 werd in Oregon een uniek experiment uitgevoerd. Via een loterij werd aan duizenden Amerikanen een zorgpolis aangeboden dat recent min of meer gemeen goed is geworden in de Verenigde Staten. De 2008-polis geeft een uitgebreide dekking tegen ziektekosten, een dekking die tot dan toe voor vele Amerikanen onbetaalbaar was. Deze maand laten de economen Taubman e.a. (2014) in Science zien dat vanuit de loterijwinnaars de vraag naar gezondheidszorg onmiddellijk toeneemt. Zo vinden zij dat nadat de gelukkigen in 2008 toegang kregen tot het uitgebreide pakket 40 procent vaker gebruik maken van eerste hulpdiensten dan een volkomen vergelijkbare groep die niet het gelukkige lot ten deel viel. Tevens stelt Taubman met haar collega’s in een ander onderzoek vast dat het gepercipieerde gezondheidsgevoel van de loterijwinnaars groter is terwijl daar de facto geen sprake van is. De vraag naar gezondheidszorg is dus sterk afhankelijk van wat verzekerden moeten betalen. Voor zover verzekerden kosten kunnen afschuiven op de belastingbetaler, zullen zij geneigd zijn veel te vragen. De leeftijdsopbouw van de Nederlandse bevolking doet de vraag naar behandelingen stijgen. Deze opbouw geeft er alle aanleiding toe om bezorgd te zijn over hoe dit spel tussen generaties zal eindigen. Maar hoe zit het met het commerciële ziekenhuis? Een aandeelhouder van een ziekenhuis is geneigd langs twee dimensies winstverbetering te bevorderen: omzetvergroting en kostenverlaging.

Aanjager van omzet

Omzetverhoging kan worden bereikt door nieuwe behandelingen aan te bieden. Hier kan de aandeelhouder hand-in-hand met toekomstige patiënten voor ongebreidelde groei van kosten (samenleving) en winst (aandeelhouder) zorgen. De effecten op het gezondheidsniveau zijn echter onzeker als we de onderzoeken van Taubman en anderen mogen geloven. Het gevaar van ondernemende ziekenhuizen is niet zozeer dat ze winst willen maken, het gevaar is dat ze samen met de consumenten de nationale consumptie van gezondheidszorg tot grote hoogten weten te stuwen. In dit verband ligt een belangrijke taak bij de overheid in het bepalen van het zorgpakket: welke behandelingen worden (niet) vergoed. Als het aan de verzekerde ligt moet elke behandeling worden vergoed, tenzij hij of zij met de kosten hiervan wordt geconfronteerd. Het zou een enorme fout zijn om (commerciële) ziekenhuizen samen met verzekerden grote inspraak te geven in de vergoeding van behandelingen omdat we nu al kunnen uitrekenen dat hiermee het aanbod van ziekenhuizen ongebreideld zal groeien.

Druk op verlagen kosten

Blijft over: kostenverlaging. Hier dienen zich belangrijke voordelen aan van het commerciële ziekenhuis. Als we mogen veronderstellen dat de kwaliteit van een behandeling kan worden vastgesteld en bewaakt dan kunnen we bij een gelijke vergoeding verwachten dat de behandeling goedkoper wordt in de tijd. De aandeelhouder zal winst eisen waardoor de ziekenhuisbestuurder zich gedwongen weet kostenverlagende procesinnovaties door te voeren.

De vraag die dan nog rest luidt: mag de aandeelhouder alle winst houden? Dat is een kwestie van afspraken. Een overheid of een verzekeraar kan immers de vergoeding voor een behandeling vaststellen. Zou dit ook kunnen worden bereikt als we alleen non-profit ziekenhuizen toelaten in Nederland? Het antwoord is nee, deze ziekenhuizen hebben immers geen aandeelhouders die prioriteit geven aan kostenverlaging.

Conclusie

Er is niets op tegen om ziekenhuizen toe te staan winst uit te keren zo lang de overheid zeker stelt dat deze instellingen geen invloed krijgen op het aanbod van behandelingen. Naarmate de minister beter in staat is zeker te stellen dat deze invloed naar nul gaat, kan de samenleving zelfs voordeel halen uit commerciële ziekenhuizen. Echter, als de minister zo’n garantie niet kan geven bestaat het reële gevaar dat samenspanning van verzekerden en ziekenhuizen de vraag naar ziekenzorg naar grote hoogten zal stuwen. De slotvraag luidt dan ook: kan de minister de gelijktijdige druk van aandeelhouders en verzekerden weerstaan? Het woord is aan de minister.

Referenties:

Taubman, S, H.Allen, B. Wright, K. Baicker, .A. Finkelstein, and the Oregon Health Study Group, "Medicaid Increases Emergency Department Use: Evidence from Oregon's Health Insurance Experiment", Science, 2 January 2014.

Baicker, K., .A. Finkelstein, J. Song, and S. Taubman, "The Impact of Medicaid on Labor Force Activity and Program Participation: Evidence from the Oregon Health Insurance Experiment", NBER Working Paper 19547, October 2013.

Baicker, K., S. Taubman, H. Allen, M. Bernstein, J. Gruber, J. P. Newhouse, E. Schneider, B. Wright, A. Zaslavsky, A. Finkelstein, and the Oregon Health Study Group, "The Oregon Experiment – Effects of Medicaid on Clinical Outcomes" New England Journal of Medicine, Volume 368, Issue 18. May 2013.

Finkelstein, A., S. Taubman, B.Wright, M. Bernstein, J. Gruber, J.P. Newhouse, H. Allen, K. Baicker, and the Oregon Health Study Group, "The Oregon Health Insurance Experiment: Evidence from the First Year" Quarterly Journal of Economics, Vol. 127, Issue 3. August 2012.

Te citeren als

Jan Bouwens, “Sterke minister laat ziekenhuizen winst uitkeren”, Me Judice, 3 februari 2014.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding

Afbeelding ‘AB7_3033’ van Service photo, photothèque du Conseil Général du Val-de-Marne (CC BY-NC-ND2.0)

Links

Ontvang updates via e-mail