Europees depositogarantiestelsel sluitstuk van bankenunie

Geen ongelimiteerde garantie

Een gemeenschappelijk Europees depositogarantiestelsel kan niet zonder een absolute garantie van spaargeld tot een bepaalde grens. Zo'n stelsel zal op korte termijn niet tot stand komen, maar de kans erop is wel te vergroten door harmonisatie van de bestaande systemen. Het Europees Parlement verzocht mij afgelopen maand, ten behoeve van de monetaire dialoog tussen parlement en president Mario Draghi van de ECB, een advies te schrijven over de wenselijkheid van en de kansen op een Europees depositogarantiestelsel voor de landen van de Europese Unie.

Garantiestelsel is sluitstuk bankenunie

Politiek is een Europees depositogarantiestelsel nog ver weg, want zo'n stelsel komt neer op het samen dragen van lasten die in individuele landen ontstaan. Politiek mag een gezamenlijk depositogarantiestelsel nu niet haalbaar zijn, het komt er waarschijnlijk toch wel aan zodra het Europees toezicht en resolutiemechanisme geregeld zijn. Echter, wordt er ernst gemaakt met de Europese Bankenunie, dan zal een dergelijk depositogarantiestelsel het onvermijdelijke sluitstuk daarvan behoren te zijn.

Nieuwe ' trouble shooter'

In antwoord op de crisis wordt momenteel toezicht op Europese schaal in de steigers gezet. Als vervolg daarop wordt er een nieuwe Europese autoriteit in het leven geroepen — de European Resolution Authority — die, als een bank in de problemen komt, verantwoordelijk is voor een ordentelijke afwikkeling van die problemen. Een vast stelsel van afspraken met betrekking tot de garanties die spaarders daarbij hebben, is daarbij onmisbaar. Tot enkele jaren geleden stonden die garanties nauwelijks ter discussie. De gebeurtenissen rond Icesave en de banken op Cyprus hebben daar echter verandering in gebracht. De IJslandse rechter oordeelde dat Icesave niet verplicht was Nederlandse en Britse spaarders tegemoet te komen en op Cyprus stelde de regering aanvankelijk voor — met blijkbare steun van de Eurogroep — dat álle spaarders zouden meebetalen aan de redding van de banken.

Uniforme depositogarantie

De onzekerheid die in deze gevallen werd gecreëerd, moet in de toekomst ten koste van alles worden voorkomen. Daarom dienen in een Europees depositogarantiestelsel in ieder geval spaargelden tot een bepaalde grens absoluut gegarandeerd worden. Hoe hoog die grens is, is van secundair belang. In ieder geval moet die grens zo hoog zijn dat de kleine spaarder in de rijke landen beschermd is. Op dit moment ligt de grens op € 100.000, maar ik kan mij voorstellen dat die grens uiteindelijk verlaagd wordt tot de helft of minder. Ten aanzien van de financiering van het gemeenschappelijk depositogarantiestelsel lijkt mij het vooraf heffen van premies bij de banken de beste oplossing. Daarmee wordt voorkomen dat achteraf de Europese belastingbetaler weer moet bijspringen. Banken die risicovoller opereren, betalen relatief een hogere premie, net zoals de grotere banken, die per definitie meer bijdragen aan het totale risico van het financiële systeem.

Geen aparte instantie

Wat betreft de uitvoering van een Europees depositogarantiestelsel denk ik dat een aparte instantie niet nodig is. Op het moment dat een gezamenlijk stelsel politiek een realistische mogelijkheid is geworden, kan het gecombineerd worden met de European Resolution Authority die dan zal zijn opgericht. Het is essentieel dat een dergelijke instelling die verantwoordelijk is volledig onafhankelijk van de politiek kan opereren. De beste waarborg voor het onafhankelijk opereren is de instelling onder te brengen bij de ECB. 

_{* Dit artikel verscheen eerder in het Financieele Dagblad van 31 juli 2013.}