Laat nieuwe ‘Vitaliteitsregeling’ onder inkomstenbelasting vallen

Concurrentie spaarloon en levensloop

Het kabinet Balkenende II heeft in 2006 de levensloopregeling ingevoerd. Doel was om werknemers te laten sparen voor ouderschaps- of zorgverlof of een sabbatical. Ook kunnen mensen ‘levensloopverlof’ opnemen, direct voorafgaand aan het pensioen in het kader van het beëindigen van de VUT en prepensioenregelingen in 2016. Het maximale spaarsaldo is vastgesteld op 210 procent van het jaarsalaris.

Ruim vier jaar na de invoering is gebleken dat de levensloopregeling stukken beter kan. Omdat de regeling is gekoppeld aan één werkgever, kan deze niet worden gebruikt voor de overgangen van baan naar baan, het opzetten van een eigen bedrijf of een tijdelijke pauze in verband met zorgtaken. Omdat het spaarloon concurreert met levensloop, is de regeling bovendien onvoldoende van de grond gekomen. Cijfers spreken in die zin boekdelen: in 2009 is het aantal deelnemers gedaald van 270.000 naar 249.000.

Inzichtelijk spaarpotje

Het voornemen van het net aangetreden kabinet om levensloop en spaarloon te integreren tot een nieuwe vitaliteitregeling is een stap vooruit.. In een moderne arbeidsmarkt is het essentieel dat zelfstandigen en werknemers voor een persoonsgebonden budget sparen dat overdraagbaar is. Werknemers en zelfstandigen beschikken op die manier over middelen om hun inzetbaarheid op peil te houden.

Ik vind het van groot belang dat de nieuwe regeling een heldere fiscale facilitering in de omkeerregeling kent, waardoor storting aftrekbaar is en opname wordt belast. De regeling moet daarvoor wel worden overgeheveld van de loon- naar de inkomstenbelasting. Daardoor zullen eveneens de administratieve lasten voor de werkgevers afnemen. De vitaliteitregeling wordt gevuld door eigen inleg met fiscale steun van de overheid en met specifieke steun van werkgevers, die individueel of in een cao voor bepaalde groepen extra bijdragen kunnen storten.

Cruciaal is ook dat de levensloopverlofkorting bij inleg als een bonus in de regeling wordt gestort en niet, zoals nu, pas bij opname. Zodoende ontstaat een inzichtelijk persoonlijk spaarpotje. Bij bepaalde goede doelen, zoals ouderschapsverlof of specifieke scholing, kan de overheid de storting aantrekkelijk maken door het toekennen van een extra korting. Op dit moment gebeurt dit al voor ouderschapsverlof met een korting van vijftig procent van het wettelijk minimumloon.

Vitaliteit en pensioenen

Interessant is ook de relatie tussen de vitaliteitsregeling en pensioenen. Dat de stabiliteit van ons aanvullend pensioensysteem aan erosie onderhevig is, bleek tijdens de kredietcrisis en ook al in de eerste jaren van deze eeuw. De dekkingsgraad is de afgelopen jaren spectaculair gedaald. Voor de bestaande aanspraken en de aanspraken die nog worden opgebouwd, kunnen nieuwe arrangementen worden ontwikkeld. Daarbij is volgens veel deskundigen flexibilisering van de pensioenuitkeringen wenselijk, zodat een goede balans kan worden gevonden tussen fondsen, inkomen vanwege langer doorwerken of aanvullingen uit eigen middelen. Hierbij is het denkbaar om al dan niet vanaf een bepaald inkomen (bijvoorbeeld anderhalf modaal) meer flexibiliteit in te bouwen en mensen via de vitaliteitsregeling de mogelijkheid te bieden individueel bij te sparen. Tevens kan de problematiek van de zogenaamde zware beroepen bij de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd worden gemitigeerd door de mogelijkheid te bieden extra stortingen te doen.

Als de vitaliteitsregeling naar de inkomstenbelasting wordt overgeheveld, kan de regeling ook beter worden gebruikt voor deeltijdpensioen en/of demotie. In tegenstelling tot levensloop kan iemand die minder uren of elders tegen een lager uurloon gaat werken, het inkomensgat met de vitaliteitsregeling aanvullen.

Ouderen blijven behouden voor de arbeidsmarkt

Minder beducht ben ik voor de vrees dat de vitaliteitsregeling zal worden gebruikt voor vervroegd pensioen. De opmerking in het coalitieakkoord daarover heeft iets overbodigs. Door de regeling open te stellen voor demotie of deeltijdpensioen zullen juist mensen behouden blijven voor de arbeidsmarkt. Bovendien wordt in een toekomstige arbeidsmarkt het onderscheid tussen deeltijdpensioen en vervroegde uittreding steeds gradueler. Omdat een hoger maximum dan 210 % van het laatstverdiende loon in de toekomst alleszins in de rede ligt, kan deze drempel voor opname voor vervroegd pensioen worden gehandhaafd. Maar nog beter is het om aan te sluiten bij de verantwoordelijkheid van mensen zelf. Dit was ook de essentie van het Museumpleinakkoord, waarbij in ruil voor de afschaffing van collectieve VUT- en prepensioenregelingen individuele mogelijkheden zoals levensloop werden afgesproken.

Ook bij toekomstige arbeidsmarkthervormingen kan de vitaliteitsregeling een cruciale rol spelen. Als ontslagvergoedingen verplicht in de regeling moeten worden gestort, kan de vergoeding worden ingezet voor scholing en maakt Nederland een verdere stap van nazorg naar voorzorg. Misschien in deze kabinetsperiode nog een brug te ver, maar wel een lonkend perspectief.

Het voorstel van de vitaliteitsregeling past in mijn optiek volledig in de visie van een moderne arbeidsmarkt, employability en gespreide verantwoordelijkheid. Het is goed dat het kabinet zo snel mogelijk met een helder voorstel komt. Het is aan verzekeraars en banken om met aantrekkelijke producten te komen. De potentie is alleszins aanwezig.

* Dit artikel zal volgende week eveneens verschijnen in Verzekerd!, het blad van het Verbond van Verzekeraars.: aquaclic, Flickr

Dit artikel kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending van bewijsexemplaren wordt op prijs gesteld. © Me Judice