Pensioenfondsen gematigd positief, maar stijgende levensverwachting groot risico

Onderwerp:
Dossier:
Pensioenfondsen gematigd positief, maar stijgende levensverwachting groot risico image
Pensioenfondsen zijn gematigd positief over zowel de financiële situatie van hun eigen fonds, als over de economie van het land. Pensioenfondsbestuurders kijken positiever aan tegen de financiële ontwikkelingen dan CFO’s in het bedrijfsleven. Wat pensioenfondsbestuurders echter als een groot risico zien is het langlevenrisico, het geld wat pensioenfondsen moeten reserveren omdat mensen langer leven dan verwacht.

Een belangrijke vraag die nu dan ook het maatschappelijke en politieke debat beheerst is hoe het in de toekomst moet met de pensioenen? Blijft het pensioen betaalbaar?

Global Pension Survey

Om deze vraag te kunnen beantwoorden maken wij gebruik van de meest recente enquête onder pensioenfondsen in Europa: de Global Pension Survey (GPS). Elk kwartaal beantwoorden pensioenfonds bestuurders vragen over ontwikkelingen in de pensioensector en op financiële markten. GPS wordt uitgevoerd door de Universiteit van Tilburg. Dit kwartaal is GPS onder Europese pensioenfondsen gehouden, de komende kwartalen wordt dat uitgebreid naar een wereldwijde enquête. De uitkomsten geven inzicht in de stemming onder pensioenfondsen en zijn daarmee een goede graadmeter voor de economie.

Optimisme onder pensioenfondsen

Veel Europese pensioenfondsen zijn optimistisch over de vooruitzichten van het eigen fonds met betrekking tot het halen van financiële (dekkingsgraad- en rendements)doelen. 44% is positiever, 15% is minder optimistisch ten opzichte van het vorige kwartaal. Over de economie van het eigen land zijn pensioenfondsen nog optimistischer (53% is positiever, 15% is minder optimistisch dan in het vorige kwartaal). Een belangrijke graadmeter voor het optimisme is de verwachte stijging van het totale rendement op beleggingen. Ook verwachten pensioenfondsen dat het totale pensioenvermogen de komende 12 maanden met ruim 5% zal toenemen. Pensioenfondsen verwachten ook dat de samenstelling van de portefeuille zal veranderen, het percentage aandelen zal met bijna 5% toenemen en het percentage obligaties wordt met ruim 4% uitgebreid.

Optimisme (in vergelijking tot voorgaand kwartaal)

In vergelijking tot Europese CFO’s zijn pensioenfondsen positiever. 44% van de CFO’s is optimistischer over de economie van zijn land, in vergelijking met voorgaand kwartaal, 19% minder optimistisch.

Risicobeheer blijft zorg no.1

De belangrijkste interne zorg voor de eigen pensioenorganisatie is goed risicobeheer (om bijvoorbeeld renterisico te beheersen). Daarop volgen de ontwikkeling van de dekkingsgraad en de mogelijkheid om met een lange termijn horizon te kunnen blijven beleggen. Ook de deskundigheid van directie/bestuur houdt pensioenfondsen wakker. De belangrijkste externe zorgen zijn het langlevenrisico, de stabiliteit van het financiële stelsel, de volatiele markt, en het renterisico.

In onderstaande tabellen staan de belangrijkste externe en interne, organisatiespecifieke punten van zorg van pensioenfondsen weergegeven. Het percentage betreft het percentage van de respondenten dat dit betreffende risico in zijn top 3 heeft opgenomen.

belangrijkste externe en interne, organisatiespecifieke punten van zorg van pensioenfondsen

Strategische ontwikkelingen

Pensioenfondsbestuurders observeren een aantal trends in de pensioenensector. Het afdekken van verplichtingen en op verplichtingen gericht beleggingsbeleid worden steeds belangrijker. Ook moeten pensioenfondsen er rekening mee houden dat crises op de financiële markten in de toekomst vaker zullen voorkomen.

Bovendien wordt de pensioensector bedreigd door de steeds langere levensverwachting. Verwachtingen over de levensduur worden telkens naar boven bijgesteld. Dit maakt dat de rekening voor zowel pensioenfondsen als hun deelnemers oploopt. De gemiddelde levensverwachting voor vrouwen ligt nu op 81 jaar, voor mannen op 79. En er zijn signalen dat dit alleen maar toe zal nemen.

Speerpunten vooral beleggingen

Pensioenfondsen hebben duidelijke speerpunten waar ze zich het komende jaar op willen richten. Dit zijn vooral beleggingsgerelateerde onderwerpen, zoals de verdere ontwikkeling voor ALM-studie (asset/liability management), waarmee ze belangrijke veranderingen gaan doorvoeren in de strategische asset-allocatie. Verder krijgt asset-allocatie op middellange termijn (tactische asset-allocatie) meer aandacht.

Corporate governance

Pensioenfondsen hebben een heldere visie over corporate governance. Zo vindt 56% van de pensioenfondsen dat pensioenfondsen in de toekomst aan hun rol van aandeelhouder een actievere invulling moeten geven en bedrijven kritischer moeten volgen dan nu. 23% is het hier niet mee eens. Ook vindt 56% van de pensioenfondsen dat vermogensbeheerders te weinig kritisch staan tegenover de bedrijven waarin zij aandelen bezitten.

54% van de pensioenfondsen ziet een rol voor zichzelf weggelegd om de financiële stabiliteit te vergroten. Zij zijn van mening dat institutionele beleggers gezamenlijk kunnen helpen voorkomen dat banken in de toekomst te grote risico’s nemen.

Conclusie

Pensioenfondsen kijken positiever naar de toekomst en er is een aantal speerpunten waar ze zich het komende jaar op willen richten. Eén van de belangrijkste aandachtspunten, die momenteel ook het maatschappelijke en politieke debat bezig houdt, is de toekomst van het pensioenstelsel. Gezien de steeds maar stijgende levensverwachting en het langlevenrisico zijn er een aantal vragen die pensioenfondsen zich moeten stellen. Willen we het huidige peil handhaven of moeten pensioenen versoberd worden? Willen we met verschillende arrangementen gaan werken, mensen zelf keuzes bieden? Hoe om te gaan met de strijd tussen de generaties, met jongeren die niet willen opdraaien voor het pensioen van de oudere generaties? En wat zijn de consequenties van de te maken keuzes? Een antwoord vinden op deze actuele en belangrijke vragen lijkt een noodzakelijke voorwaarde om de ontwikkeling en de stabiliteit van het pensioenstelsel te kunnen garanderen.

Te citeren als

Kees Koedijk, Frieda Rikkers, Alfred Slager, “Pensioenfondsen gematigd positief, maar stijgende levensverwachting groot risico”, Me Judice, 24 februari 2010.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding

Ontvang updates via e-mail