Werkzaam als senior onderzoeker bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI-KNAW) te Den Haag en hoogleraar economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij publiceerde in 1996 (samen met Arjo Klamer) het boek Telgen van Tinbergen – Het verhaal van de Nederlandse economen, Meesters van de Welvaart (redactie, met Frank Kalshoven) en De Cirkel van goede intenties – De economie van het publieke belang (2005, samen met Coen Teulings en Lans Bovenberg). Zijn onderzoek omvat onder andere migratie, vergrijzing, economie van de publieke sector en geschiedenis van het economisch denken. Van Dalen was in het verleden verbonden aan het Ministerie van Economische Zaken, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ook was hij columnist Economie in de Volkskrant van 1991-1995. Hij is oud-secretaris van de Raad van Economisch Adviseurs dat van 2005-2007 de Tweede Kamer van financieel-economisch advies diende, de Onderzoekscommissie DSB Bank die op 29 juni 2010 haar eindrapport uitbracht en is momenteel wetenschappelijk secretaris van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050.