Jaap van Duijn

Economenpanel, Gastauteur

Oud Chief Investment Officer Robeco en oud hoogleraar Universiteit van Amsterdam en Erasmus Universiteit

Jaap van Duijn image

(c) Jaap van Duijn

Jaap van Duijn was van 1983 tot 2005 verbonden aan de Robeco Groep, waar hij als Chief Investment Officer vanaf 1988 verantwoordelijk was voor de financiële beleggingen van de groep. Van 1995 tot 2003 was hij tevens fondsmanager van het wereldwijde aandelenfonds Robeco NV. Voor hij tot de directie van de Robeco Groep toetrad, was Van Duijn hoogleraar algemene economie aan de Interfaculteit Bedrijfskunde in Delft. Tijdens zijn Robeco-tijd was hij buitengewoon hoogleraar in de praktische aspecten van de beleggingstheorie aan achtereenvolgens de Universiteit van Amsterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Van Duijn studeerde economie aan de Nederlandse Economische Hogeschool, waar hij in 1968 cum laude afstudeerde. Hij promoveerde in 1972 aan de University of Illinois in Urbana-Champaign, Ill. Van 1981 tot zijn overgang naar Robeco was hij kroonlid van de SER.

Jaap van Duijn is macro-econoom en heeft veel gepubliceerd over conjunctuurbewegingen, de Kondratieff Cyclus, innovatie en economische politiek. Recente boeken zijn De groei voorbij (De Bezige Bij, 2007) en De schuldenberg (De Bezige Bij, 2011). Van Duijn was columnist voor NRC Handelsblad en het Algemeen Dagblad en schrijft sinds 2005 de zaterdag-column voor De Financiële Telegraaf. Hij is actief als bestuurder (onder meer bij het Nationaal Groenfonds en het Zuid-Hollands Landschap) en toezichthouder (bij beursgenoteerde ondernemingen Value8 en Charlemagne Capital).

Me Judice Economenpanel: resultaten voor Jaap van Duijn

AOW-hervormingen ter discussie
5 mrt 2017

Stelling 1

Het terugbrengen van de AOW-leeftijd naar 65 jaar – binnen een AOW-stelsel dat een welvaartsvaste uitkering biedt – is een stap die negatieve macro-economische gevolgen heeft.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Geen mening Wat de gevolgen zijn, is m.i. niet goed te voorspellen. De vraag is of banen van 65-plussers ingenomen gaan worden door jongere werklozen, wat een positief effect zou kunnen zijn, en de vraag is ook hoe de extra AOW-kosten gefinancierd gaan worden. Mee eens In hoge mate

Stelling 2

Het flexibiliseren van de AOW-leeftijd, waarbij uitstappen op 65 op (actuarieel neutrale wijze) mogelijk is, is een wenselijke aanvulling op de huidige AOW-wet.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Eens noch oneens In redelijke mate De vraag is of het flexibiliseren van de pensioengerechtigde leeftijd via een variabele leeftijd voor het aanvullende pensioen moet worden tot stand gebracht, dan wel via de AOW-leeftijd. Voor werkenden is het tweede pensioen veel belangrijker. Mee eens In redelijke mate

Stelling 3

Het tempo waarin de AOW-leeftijd wordt verhoogd is te hoog en onzeker voor burgers om rekening mee te houden in hun persoonlijke planning voor werk en pensioen.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In redelijke mate De verhoging van de AOW-leeftijd gebeurt keurig volgens planning. Werkenden weten het en kunnen er moeilijk door verrast zijn. Ze kunnen er dus rekening mee houden. Oneens In hoge mate
De economische politiek van Trump
23 jan 2017

Stelling 1

Als alle “Seven actions to protect American workers” in Trumps 100-dagen plan worden uitgevoerd dan zal dit beleid waarschijnlijk de economische positie van de Amerikaanse middenklasse in de komende tien jaar verbeteren.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In redelijke mate Handelsbeperkingen en het terughalen van productie naar de VS betekent waarschijnlijk hogere prijzen voor alle Amerikanen en daarmee welvaartsverlies. Oneens In redelijke mate

Stelling 2

Met de handelsbeschermende en immigratiebeperkende maatregelen die Trump voorstaat luidt hij het einde van de globalisering in.

Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Mee eens In redelijke mate De opvattingen van Trump passen in een patroon dat zich wereldwijd manifesteert en dat het einde van het neoliberale tijdperk markeert. De benadeelden roeren zich nu. Dat betekent o.a. toenemend verzet tegen immigratie. Een herhaling van 100 jaar geleden Eens noch oneens In redelijke mate

Stelling 3

De plannen van Trump, waaronder de aangekondigde investeringen in de verouderde infrastructuur, luiden een nieuwe periode van sterke economische groei in de VS in.

Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In redelijke mate Als Trumps plannen doorgaan, kunnen we een klassieke einde van de conjunctuurcyclus verwachten. Dit keer niet veroorzaakt door particuliere investeringen, maar door overheidsinvesteringen. De opleving zal tijdelijk zijn. Eens noch oneens In redelijke mate

Stelling 4

De Amerikaanse democratie met al zijn ‘checks and balances’ is sterk genoeg en zal daarom geen schade ondervinden van de bestuursstijl en ideeën van Donald Trump.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In geringe mate De polarisatie in de VS zal door Trumps optreden alleen maar toenemen, wat niet goed is in een land waar de twee partijen elkaar toch al niet velen. Oneens In geringe mate
Lessen van de crisis
16 sep 2016

Stelling 1

Ik heb vertrouwen in de stabiliteit van het Nederlandse financiële systeem.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In redelijke mate Het eigen vermogen van de grote Nederlandse banken is nog steeds zo gering dat de vraag is of zij een volgende mondiale crisis a la 2008 op eigen kracht zouden kunnen overleven. Eens noch oneens In redelijke mate

Stelling 2

De zakenbank Lehman Brothers had in september 2008 moeten worden gered door de Amerikaanse overheid.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In redelijke mate Hoewel de val van Lehman tot een vertrouwenscrisis en uiteindelijk een diepe recessie leidde, was het faillissement wel een signaal dat de belastingbetaler niet voor alle misstanden in de financiële sector hoeft op te draaien. Eens noch oneens In redelijke mate

Stelling 3

ABN Amro is in 2008 terecht gered door de Nederlandse overheid.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Mee eens In redelijke mate Nederland heeft te weinig banken, waardoor de dreigende ondergang van een van die banken meteen de hele economie in gevaar brengt. Er was geen andere keuze. Mee eens In redelijke mate

Stelling 4

Na een bankencrisis is een snelle aanpassing in de financiële huishouding van het bankwezen te prefereren boven een geleidelijke aanpak waarbij banken meerdere jaren de tijd krijgen om orde op zaken te stellen.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Zeer mee eens In redelijke mate De ervaring leert dat talmen met aanpassingen (als in Europa en in Japan) uiteindelijk slechter is voor een economie dan direct maatregelen nemen (als in VS en ook in IJsland) Mee eens In redelijke mate

Stelling 5

De afgesproken aanscherpingen in regelgeving zijn voldoende om het Nederlandse bankwezen financieel gezond te maken.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In redelijke mate Regels zijn niet voldoende als de vermogenspositie van banken niet adequaat is. Oneens In redelijke mate
ABN AMRO naar de beurs
18 nov 2015

Stelling 1

De financiële sector is voldoende stabiel voor de verkoop van ABN AMRO.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Mee eens In redelijke mate De banken hebben hun eigen vermogens wat versterkt, al is dat van ABNAmro nog altijd aan de lage kant. Verliezen op kredietportefeuilles nemen af. Mee eens In redelijke mate

Stelling 2

Het is een goede zaak wanneer ABN AMRO weer geheel in handen komt van de private sector.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In redelijke mate Er is geen reden waarom een bank die gedeeltelijk in overheidshanden is, niet goed zou kunnen functioneren. Een bank is een voor de maatschappij essentiële nutsvoorziening en daar moet een overheid greep op kunnen hebben. Mee eens In redelijke mate

Stelling 3

ABN AMRO is financieel nog niet sterk genoeg om als zelfstandige partij mogelijke tegenslagen op te vangen met een leverage ratio van 3,5%.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Mee eens In redelijke mate ABNAmro kijkt zelf naar het core tier one capital, maar het echte zichtbare eigen vermogen is nog erg laag, vergeleken met ING en Rabo en vergeleken met veel buitenlandse banken. Eens noch oneens In redelijke mate

Stelling 4

De staat had sterker moeten aandringen op het verhogen van de leverage ratio van ABN AMRO.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Eens noch oneens In redelijke mate De staat zit in een dubbelrol. Hij zou als aandeelhouder dividend willen ontvangen, maar meer dividend betekent minder eigen vermogen. Vanuit maatschappelijk oogpunt zou de staat als aandeelhouder juist weinig dividend moeten willen op zijn belegging. Mee eens In redelijke mate

Stelling 5

De rel rond de extra loonsverhoging van de top van ABN AMRO (van maart 2015) heeft de bank reputatieschade berokkend.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Zeer mee eens In redelijke mate De schade ontstond toen bleek hoe weinig gevoel de Raad van Commissarissen had voor wat in de maatschappij leeft. Dat is een probleem bij meer raden van commissarissen. Mee eens In redelijke mate

Stelling 6

Als de staat ABN AMRO gunstig wil verkopen dan moet zij bereid zijn meteen haar meerderheidsaandeel uit handen te geven.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Mee eens In redelijke mate Dit illustreert weer dezelfde spanning: de staat als aandeelhouder vs de staat als hoeder over het maatschappelijk belang. Dat laatste zou moeten prevaleren. Eens noch oneens In redelijke mate

Stelling 7

De staat heeft het goed gedaan als aandeelhouder van ABN AMRO.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Oneens In redelijke mate De rel over de salarissen, waarbij de rol van Dijsselbloem niet helemaal helder was, heeft tot uitstel van de beursgang geleid. Nu vindt die plaats op een moment dat de koersen lager staan en de vooruitzichten voor de wereldeconomie minder gunstig zijn. Eens noch oneens In redelijke mate
Sleutelen aan de inkomensverdeling?
3 mrt 2014

Stelling 1

De groei van de inkomensongelijkheid in Nederland is een verontrustende ontwikkeling.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Mee eens In redelijke mate Tussen 1950 en 1980 was de factor arbeid aan de winnende hand, sinds 1980 verliest arbeid terrein, ten gunste van kapitaalverschaffers en de top van het management. Die beweging moet op enig moment stoppen, want anders bijt de hond in de eigen staart. Mee eens In redelijke mate

Stelling 2

Het verhogen van het toptarief inkomstenbelasting zal leiden tot een daling van het nationaal inkomen.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Geen mening Geen idee wat er gebeurt, maar een verhoging van het toptarief is m.i. niet de beste manier om toenemende inkomensongelijkheid aan te pakken. Eens noch oneens In redelijke mate

Stelling 3

Inkomenspolitiek is het meest effectief als het gericht is op het vergroten van de verdienmogelijkheden aan de onderkant van de samenleving.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Mee eens In geringe mate Het probleem is de te zware belasting van arbeid, waardoor het gat tussen bruto arbeidskosten en netto besteedbaar inkomen te groot is. Mee eens In redelijke mate

Stelling 4

De positie van de middenklasse op de arbeidsmarkt* zal onder invloed van technologische vooruitgang sterk worden uitgehold. 

* Werknemers die geschoold doch routinematig werk verrichten.

Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Zeer mee eens In redelijke mate Er is recent veel over het vraagstuk van de technologische werkloosheid geschreven en de experts onderschrijven deze stelling. Hun argumentatie komt mij overtuigend over. Mee eens In redelijke mate
Robuuste banken
9 dec 2013

Stelling 1

De omvang van het Nederlandse bancaire systeem is te groot in relatie tot het bruto binnenlands product.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Zeer mee eens In redelijke mate Eind jaren 70 was het balanstotaal 100% van het bbp, eind jaren 80 200%, nu nog steeds bijna 500%. Het aantal banken is ook nog eens afgenomen. Daarmee zijn de resterende banken te groot voor de Nederlandse economie. Mee eens In redelijke mate

Stelling 2

Ten einde de bankensector weer solide te maken moet de ‘leverage ratio’ (eigen vermogen gedeeld door totaal voor risico ongewogen activa) aanzienlijk hoger zijn dan de door het kabinet voorgestelde ratio van 4%.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Zeer mee eens In redelijke mate Vergeleken met banken in andere landen en vergeleken met Nederlandse banken in vroegere jaren, houden de banken hier zeer weinig eigen vermogen aan. Iedereen heeft kunnen zien wat er met een laag eigen vermogen in tijden van crisis kan gebeuren. Mee eens In redelijke mate

Stelling 3

Universele banken, zoals ING en ABN AMRO, moeten worden opgesplitst in traditionele nutsbanken – waarbinnen betaal- en spaaractiviteiten (en geen speculatieve activiteiten) plaatsvinden – en risicovolle zakenbanken.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Zeer mee eens In redelijke mate Het voorstel van de splitsing is onmiddellijk na de crisis in veel landen gedaan, en met reden. Laten banken weer nutsbedrijven zijn, net als vroeger, en laat het zakenbankieren maar over aan gespecialiseerde instellingen a la Goldman Sachs. Eens noch oneens In redelijke mate
Migratie gewogen
28 okt 2013

Stelling 1

De Nederlandse economie heeft per saldo profijt (in termen van een hoger BBP) van vrij verkeer van werknemers binnen de Europese Unie.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Geen mening Je weet niet wat zonder immigratie gebeurd zou zijn. In de eerste helft van de jaren zestig kende Nederland nauwelijks arbeidsimmigratie en was de werkloosheid extreem laag. Nu hebben we én hoge immigratie én hoge werkloosheid. Wat is het welvaartseffect? Mee eens In redelijke mate

Stelling 2

Het zijn vooral de laagst opgeleide werknemers die nadelen ondervinden van vrij verkeer van werknemers binnen de Europese Unie.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Mee eens In geringe mate De verdringing aan de onderkant vindt plaats bij werk (bijv in de tuinbouw) dat wel door Nederlanders gedaan zou kunnen worden, maar die daarvoor niet te porren zijn. Mee eens In redelijke mate

Stelling 3

Volledig vrije migratie en de nationale welvaartsstaat, die aan alle ingezetenen genereuze bescherming biedt, staan op gespannen voet met elkaar.
Uitslag Expertise Toelichting Mediaan totale uitslag Mediaan totale expertise
Zeer mee eens In geringe mate Eens met wat Friedman (en trouwens ook anderen) betoogd hebben. Mee eens In redelijke mate