Beperk rechten werknemer na eerste ontslag

Sociaal overleg

Het sociaal overleg tussen werkgevers, werknemers en kabinet is van start gegaan met als een van de belangrijkste thema’s de ontslagrechthervorming. Duidelijk is dat het ontslagrecht herzien moet worden. De toekomstige arbeidsmarkt en de steeds meer onder druk staande internationale concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven vragen om meer flexibiliteit en mobiliteit in de arbeidsmarkt. Duidelijk is echter ook dat een forse versoepeling van het ontslagrecht op korte termijn vanwege de crisis kan leiden tot een flinke uitstroom van voornamelijk oudere werknemers, met de daarbij behorende sociale ellende.

Vorige week suggereerde president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank om een onderscheid te maken tussen oudere werknemers en jongere werknemers. De eerste groep zou zijn huidige rechten moeten behouden, terwijl de tweede groep minder rechten zou moeten kunnen opbouwen. Immers, jongere werknemers kunnen na ontslag weer veel gemakkelijker een nieuwe baan vinden. Op deze manier zou de ontslagbescherming van het Nederlandse werknemersbestand geleidelijk kunnen worden afgebouwd.

Simpel en beschermend

Er is echter een andere, relatief simpele manier om zowel het ontslagrecht te versoepelen als ook te voorkomen dat grote groepen van vooral oudere werknemers en masse ontslagen worden direct na de versoepeling. Deze ziet er als volgt uit. Vanaf een specifieke datum van ingang, bijvoorbeeld het moment dat een nieuw sociaal akkoord gesloten wordt, behouden alle huidige werknemers hun huidige ontslagbescherming, totdat ze ontslagen worden. Vanaf dat moment vallen ze onder een versoepeld ontslagrecht zoals ook het kabinet voorstaat, bijvoorbeeld met een lagere juridische ontslagbarrière en een lagere ontslagvergoeding. 

Dit versoepeld ontslagrecht geldt uiteraard ook voor alle nieuwe instromers en alle herinstromers op de arbeidsmarkt. Dit voorstel heeft verschillende grote voordelen. Het vermijdt een massale uittocht van oudere werknemers naar de WW tijdens de huidige crisis en het maakt geen onderscheid naar leeftijd in de ontslagbescherming. Bovendien biedt het de werknemer die toch werkloos wordt een betere kans om weer een baan te vinden omdat een nieuwe werkgever ook weer gemakkelijker van die persoon af kan als hij of zij niet bevalt of wanneer de marktomstandigheden daartoe nopen.

Nadeel is natuurlijk dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt geleidelijker tot stand komt dan het kabinet en de werkgevers waarschijnlijk zouden willen. Echter, gegeven het feit dat het ontslagrecht al zo lang onderwerp van discussie is zonder dat er ook maar iets wezenlijks in is veranderd, is het beter om nu een stap te zetten waarin het ontslagrecht voor het Nederlandse werknemersbestand gemiddeld steeds soepeler wordt, dan om te verzanden in een patstelling waarin niets verandert omdat de sociale partners het niet eens kunnen worden. 

_{* Dit artikel is eerder verschenen in Het Financieele Dagblad van 19 maart 2013}