Conclusies van commercieel pensioenonderzoek zijn te koop

Onderwerpen:
Dossier:
Conclusies van commercieel pensioenonderzoek zijn te koop image
24 mei 2009
Al naar gelang de opdrachtgever stelt consultancybureau PricewaterhouseCoopers dat pensioencontracten onderbrengen bij een verzekeraar duurder of niet duurder is dan bij een pensioenfonds. Voor het maken van pensioenkeuzes kunnen werkgevers en werknemers zich beter richten op onderzoek door universiteiten en onafhankelijke onderzoeksinstellingen, stelt econoom Eduard Ponds.

De keuze: eigen pensioenfonds of verzekeraar

Ondernemingen die zich niet kunnen aansluiten bij een bedrijfstakpensioenfonds staan voor een moeilijke keuze. De pensioenen kunnen ondergebracht worden in een eigen ondernemingsfonds. Dat is vaak relatief duur, omdat de hoge vaste kosten van de pensioenadministratie maar over een klein aantal deelnemers is te spreiden. Het collectieve pensioencontract onderbrengen bij een verzekeraar is ook niet aantrekkelijk. Verzekeraars zijn veel meer geld kwijt voor het uitvoeren van collectieve pensioencontracten dan pensioenfondsen. Zonder rekening te houden met winstopslag zijn verzekeraars tot vier keer duurder. Met winstopslag zelfs acht keer. Dit concludeerden twee onderzoekers van De Nederlandsche Bank (DNB) in 2006 (Bikker en De Dreu, 2006). Tabel 1 maakt de grote verschillen in uitvoeringskosten tussen pensioenfondsen en verzekeraars concreet.

Tabel 1: Uitvoeringskosten als percentage van brutopremie

Uitvoeringskosten als percentage van brutopremie

PwC: verzekeraars duur

Deze resultaten uit onafhankelijk onderzoek worden een jaar later bevestigd in een onderzoek door consultancybureau PricewaterhouseCoopers (PwC). Opdrachtgever van het onderzoek was de koepelorganisatie van ondernemingspensioenfondsen, OPF. De auteurs concluderen onder andere: “Ondanks het feit dat het verschil in uitvoeringskosten tussen verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen noodzakelijkerwijs onzuiver en gebrekkig is vastgesteld, kan zonder meer worden gesteld dat verzekeringsmaatschappijen duurder in de uitvoering zijn dan pensioenfondsen." (PwC 2007, p. 32). Uit het onderzoek bleek overigens dat een vergelijking op alleen uitvoeringskosten te beperkt is. Een eigen pensioenfonds, weliswaar wat duurder in de uitvoering dan grote bedrijfstakpensioenfondsen, biedt meerwaarde voor de eigen onderneming door versterking van de eigen identiteit.

PwC: verzekeraars niet duur

Verrassend genoeg kwam PwC vorige maand tot de tegenovergestelde conclusie. Verzekeraars kunnen de vaste kosten van de uitvoering (administratie, automatisering, communicatie) verdelen over meerdere collectieve contracten en dit schaaleffect zou leiden tot een aanzienlijke daling van de kosten per deelnemer. Verzekeraars zijn nu opeens wel aantrekkelijke uitvoerders van pensioencontracten. Opdrachtgever van dit tweede onderzoek is het Verbond van Verzekeraars. Hoe heeft PwC tot deze conclusie kunnen komen?

Allereerst betreft de conclusie uitsluitend pensioencontracten met 100 tot 100.000 deelnemers. De zeer grote en de kleine contracten vallen buiten de vergelijking. De onderzoekers van PwC verklaren de lagere uitvoeringskosten per deelnemer in deze middencategorie uit het feit dat pensioenfondsen per definitie voor één klant werken en verzekeraars voor meerdere klanten pensioencontracten verzorgen.

Tabel 2: Uitvoeringskosten per deelnemer (euro per jaar)

uitvoeringskosten per deelnemer

Het lijkt aan PwC te ontgaan dat juist voor kleinere ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf verzekeraars soms zeer ongunstige voorwaarden bieden. De afgelopen maanden is veel media-aandacht geweest voor het zogenoemde ‘woekerpensioen’ (Telegraaf, 2008). Het woekerpensioen is een collectief pensioencontract bij een verzekeraar die een vergelijkbare kostenstructuur kent als de woekerpolis voor een individueel contract (veelal een beleggingsverzekering). Tabel 1 uit het onderzoek van DNB geeft aan dat voor contracten met minder dan 100 deelnemers inderdaad sprake is van hoge kosten als percentage van de premies, vergelijkbaar met wat in de media gerapporteerd is over de individuele woekerpolissen. Toezichthouder AFM is inmiddels een onderzoek gestart. De Tweede Kamer bereidt wetgeving voor om de kosten van de woekerpensioenen in te perken.

Ook blijft in het nieuwe onderzoek van PwC de winstopslag van verzekeraars buiten beschouwing. De winstopslag is voor de klant een niet te verwaarlozen kostenpost. Voor het gemiddelde contract leidt de winstopslag tot een verdubbeling van de kosten. Ook de winstmarge in de activiteiten op het vlak van vermogensbeheer blijven buiten beeld. In de studie wordt dit als volgt verwoord: “Geen onderzoek is gedaan naar andere elementen van de totale pensioenlasten, zoals premies, koopsommen, risico-opslagen of overige opslagen die geen betrekking hebben op de uitvoering van de pensioenregeling”.

Tenslotte vergelijkt de nieuwe studie niet de inhoud van de pensioencontracten. De kosten als percentage van de premie geeft een betere vergelijking van de uitvoeringsefficiëntie van de verschillende aanbieders dan de kosten in euro. Als PwC deze maatstaf zou gebruiken, dan zouden de conclusies anders uitvallen.

Dit soort commercieel onderzoek niet informatief

De twee studies van PricewaterhouseCoopers zijn een goed voorbeeld hoe sturend commerciële belangen kunnen zijn wat betreft vraagstelling en conclusies van onderzoek in de pensioensector. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Voor goede keuzes kunnen we beter varen op onafhankelijk onderzoek, zoals dat gebeurt op universiteiten en overheidsinstellingen zoals De Nederlandsche Bank en het Centraal Planbureau.

Referenties

Bikker J. en J. De Dreu (2006): “Uitvoeringskosten van pensioenverstrekkers”, in: Lecq van der F. en O. Steenbeek (red.): Kosten en baten van collectieve pensioensystemen, Kluwer, Dordrecht.

PricewaterhouseCoopers (2007), “Kosten en baten van ondernemingspensioenfondsen. Onderzoek naar de voor- en nadelen van ondernemingspensioenfondsen uitgevoerd door Pricewaterhouse Coopers in opdracht van OPF”, 8 november 2007.

PricewaterhouseCoopers (2009), “Uitvoeringskosten van pensioenregelingen. Een onderzoek naar de kosten van verzekeraars en pensioenfondsen voor de uitvoering vna collectieve pensioenregelingen”, 23 april 2009. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van het Verbond van Verzekeraars.

De Telegraaf (2008), Vooral mkb getroffen door woekerpensioen, 19 maart 2008.: Flickr

Dit artikel kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending van bewijsexemplaren wordt op prijs gesteld. © Me Judice

Te citeren als

Eduard Ponds, “Conclusies van commercieel pensioenonderzoek zijn te koop”, Me Judice, 24 mei 2009.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding

Ontvang updates via e-mail