Europa: prikkel meer om uitstoot broeikasgas te verlagen

energie
Claudio Schwarz, Flickr.
De bijeenkomst van de Europese Raad eind deze week over energiezekerheid moet aangegrepen worden om initiatieven te versterken die gericht zijn op verlaging van de uitstoot van broeikasgassen. Het creëren van een prikkel daartoe is het idee achter het Europese systeem van verhandelbare emissierechten. De prijs van deze emissierechten moet naar een niveau dat 'bijt'. Dit stellen Paul van Seters en Ruud Lubbers.

Versterken energiezekerheid

Het is niet eenvoudig de uitslag van de Europese verkiezingen samen te vatten. Anti-Europa heeft duidelijk gewonnen, het meest spectaculair in Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk. Daar staat tegenover dat pro-Europa in het nieuwe Parlement nog steeds meer dan twee keer zo groot is als anti-Europa: 536 tegenover 215 zetels. Bovendien zijn de anti-Europa parlementariërs onderling veel sterker verdeeld dan de pro-Europa parlementariërs, en dat geeft de meerderheid van die laatsten extra gewicht.

Hoe zal de Europese Raad op deze uitslag reageren? De eerste reguliere bijeenkomst van de Raad na de verkiezingen is op 26-27 juni a.s. in Brussel. In de voorbereiding van deze bijeenkomst is tot nu toe het meeste werk gemaakt van agendapunt II-B, “Klimaat en energie”. Eind mei heeft de Europese Commissie een lijvig rapport van 220 pagina’s gepubliceerd over “energiezekerheid”. De Commissie pleit daarin voor een nieuwe Europese Energie Zekerheid Strategie, die de zekerheid van het aanbod van energie moet versterken.

Onderdelen van deze strategie zijn voltooiing van een interne energiemarkt en aanleg van nog missende schakels in de infrastructuur; spreiding van aanbod en routes; versterking van mechanismes voor noodsituaties en voor solidariteit; bescherming van kritische infrastructuur; vergroting van interne productie van energie; spreken met één stem in het externe energiebeleid; verdere ontwikkeling van energietechnologie; en verhoging van energie-efficiëntie.

Verlies uitstoot broeikasgassen niet uit het oog

Dit alles achten wij van groot belang, en in onze ogen zou de Raad over al deze zaken op 26-27 juni a.s. tot actie moeten besluiten. Hierin herkennen wij ook de bouwstenen voor een Europese Energie Unie—een term die de afgelopen maanden niet alleen in Brussel maar ook in diverse Europese hoofdsteden steeds vaker te beluisteren viel. Tegelijkertijd wijzen wij op een belangrijke lacune in de voorstellen van de Commissie: er is veel te weinig aandacht voor het klimaatprobleem en voor de noodzaak de uitstoot van broeikasgassen radicaal terug te dringen.

De Europese Raad zou zich in onze ogen niet moeten beperken tot energie of energiezekerheid, maar zich moeten richten op energie én klimaat en op de lotsverbondenheid van die twee—zoals ook uitdrukkelijk staat aangegeven in de agenda van de Raad. In dat verband vragen wij met klem aandacht voor de noodzaak om het met prioriteit eens te worden over maatregelen die er daadwerkelijk toe leiden dat het Emissions Trading System (ETS, de EU-regeling voor handel in emissierechten) zo spoedig mogelijk uitkomt op een CO2-prijs van €40 per ton.

In Nederland heeft het Rotterdam Climate Initiative al jaren geleden gepleit voor zo’n serieuze CO2-prijs, maar in EU-verband overheerst de aarzeling om te doen wat daarvoor nodig is. Steeds weer is de reactie: is zoiets wel echt nodig, en zal het onze concurrentiepositie niet aantasten? Die houding van niets doen ten aanzien van energie en klimaat door middel van ETS wordt nog eens versterkt door het recente succes van schaliegas in de Verenigde Staten. Landen en belangengroepen worden zo gesterkt in hun “geen beleid is het beste beleid”.

Zo ging en gaat het ook maar door met de opwekking van elektriciteit uit kolen, zonder dat de zo vrijkomende CO2 door middel van Carbon Capture Storage (CCS) klimaatveilig opgeborgen wordt. Milieu- en klimaatbewusten besteden nu veel tijd en energie aan waar en onder welke omstandigheden schaliegas gewonnen mag worden (op zich genomen terecht), maar intussen wordt verzuimd om via ETS te komen tot een effectieve CO2-prijs, dat wil dus zeggen een prijs van €40 per ton.

Voor een overtuigende onderbouwing van deze boodschap kan de Europese Raad terecht bij het recente rapport (oktober 2013) van de Groene Groei Groep, een informeel netwerk van dertien Europese bewindslieden (waaronder staatssecretaris Wilma Mansveld) voor energie en klimaat. De aanbeveling met de hoogste prioriteit in dit rapport luidt: verhoog de prijs van koolstof zodanig dat ETS het belangrijkste klimaatinstrument blijft om emissies kosteneffectief te beperken en koolstofreducerende investeringen te stimuleren.

Relatie Duitse energiebeleid

Bij dit alles is er een belangrijk verband met de Duitse “Energiewende”. Deze wordt in de “Grosse Koalition” ten principale voortgezet. Nu alles erop wijst dat de eurocrisis succesvol overwonnen is, is het de hoogste tijd dat Duitsland effectief gaat samenwerken met de Groene Groei Groep. Zoals in Duitsland de “Wende” zich niet in een economische zwakte vertaalde, zo betekent het gaan voor groene groei met een daarbij passende CO2-prijs niet minder maar juist meer groei, immers het leidt tot tal van investeringen.

Investeringen zijn nodig om werkelijk tot meer werkgelegenheid en groei te komen. Werken aan een Europese Energie Unie is een keus ons Europa weer ambitie te geven. Er valt veel zinvol te investeren, zowel ten behoeve van energiezekerheid als ten behoeve van CO2-arme energie.

Ons Europa zit te springen om dit soort actie!

Dit artikel is tevens verschenen in Het Financieele Dagblad van 21 juni 2014.

Te citeren als

Paul van Seters, Ruud Lubbers✝, “Europa: prikkel meer om uitstoot broeikasgas te verlagen”, Me Judice, 23 juni 2014.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding
Claudio Schwarz, Flickr.

Ontvang updates via e-mail