Ook bij darmkanker is voorkomen beter dan genezen

Onderwerp:
Ook bij darmkanker is voorkomen beter dan genezen image
Afbeelding ‘ Red, Red Meat ’ van Nick Castonguay ( CC BY-NC-SA 2.0)
23 aug 2013
De regering heeft een landelijk bevolkingsonderzoek naar darmkanker op de rol staan. In de ogen van minister Schippers zal dit voldoende levensjaren besparen om de kosten te rechtvaardigen. Volgens de Tilburgse gezondheidseconoom Kooreman is voorkomen nog altijd beter dan genezen. Het zou daarom beter zijn om vleesconsumptie te ontmoedigen. Er bestaat namelijk een causaal verband tussen vlees eten en de kans op ziektes. Een verhoging van de BTW op vleesconsumptie is niet alleen eenvoudiger maar ook effectiever.

Kosten darmkankeronderzoek

De maatschappelijke aandacht voor darmkanker is groter dan ooit. In maart vond het derde nationale benefiet gala Stop Darmkanker plaats. Onlangs collecteerde de Maag Lever Darm Stichting om meer onderzoek naar darmkanker mogelijk te maken. En in september vallen de eerste uitnodigingen op de deurmat om mee te doen aan het landelijke Bevolkingsonderzoek Darmkanker. Als dit programma volledig is uitgerold zullen alle Nederlanders tussen 55 en 75 jaar, een kwart van de totale bevolking, elke twee jaar worden uitgenodigd een buisje ontlasting op te sturen naar een laboratorium. Zo kan darmkanker in een vroeger stadium worden opgespoord. Dit bevolkingsonderzoek zal in de komende jaren honderden miljoenen euros aan extra zorgkosten met zich meebrengen, maar de Gezondheidsraad en minister Schippers vinden dat daar voldoende gewonnen levensjaren tegenover staan om die uitgaven te rechtvaardigen.

Voorkomen is beter

Wat in de publieksvoorlichting rondom dit nieuwe bevolkingsonderzoek nauwelijks aandacht krijgt, is dat het eten van teveel ‘rood’ vlees (rund-, varkens- en lamsvlees) en bewerkt vlees (zoals ham en salami) de kans op darmkanker aanzienlijk vergroten. Nederlanders eten daarvan ongeveer twee keer zoveel als de hoeveelheid die door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds wordt aanbevolen: hooguit 500 gram per week. Overigens leidt minder vlees eten ook tot een kleinere kans op hart- en vaatziekten, een inzicht dat al in 1961 in het toonaangevende Journal of the American Medical Association werd gepubliceerd.

Soft en ineffectief regeringsbeleid

Het bevolkingsonderzoek darmkanker zal mensenlevens redden. Maar het is een dure vorm van ziekenzorg. Veel doelmatiger is het om in te zetten op beleid dat de kans op het krijgen van darmkanker verkleint. In april schetsten minister Schippers en staatssecretaris Van Rijn van volksgezondheid in een brief aan de Tweede Kamer de contouren van het nieuwe Nationaal Programma Preventie. Maar van de softe beleidsinstrumenten die daarin worden voorgesteld – met een nadruk op betere voorlichting – kan niet veel effect worden verwacht. Internationale studies laten zien dat voorlichting vaak geen meetbaar effect heeft op de gezondheid van de doelgroep. Wordt er wel een effect gevonden, dan zijn de kosten per gewonnen levensjaar prohibitief hoog.

Verhoog BTW op vleesconsumptie

Een eenvoudig uit te voeren maatregel die vleesconsumptie effectief ontmoedigt is vlees niet langer onder het verlaagde btw-tarief van 6% te laten vallen, maar onder het algemene tarief van 21%. Onderzoek naar consumentengedrag toont aan dat de prijsgevoeligheid van vleesconsumptie dusdanig hoog is dat dit tot een forse reductie van de vleesconsumptie zal leiden (Lechene, 2001). De opbrengst van de hogere btw, ongeveer 1 miljard euro, zou deels aan consumenten kunnen worden teruggegeven via een verlaging van de inkomstenbelasting, zodat de kosten van levensonderhoud per saldo niet stijgen. Overigens valt momenteel niet alleen vlees, maar bijvoorbeeld ook frisdrank, snoep en kauwgom onder het verlaagde tarief van 6 procent. In tijden van bezuinigingen zijn er weinig argumenten om aan deze relatieve subsidies op ongezonde produkten vast te houden.

Softe preventieprogramma’s en een duur bevolkingsonderzoek zijn beleid van de oude stempel. In een toekomstbestendig zorgstelsel wordt gezondheidszorg net zo serieus genomen als ziekenzorg. Voor zachte heelmeesters is daarin geen plaats.

* Dit artikel verscheen in gewijzigde vorm eerder in NRC Handelsblad van 21 augustus 2013.

Referenties:

Harvard Medical School, 2008, Red meat and colon cancer, website Family Health Guide.

JAMA (1961) Diet and stress in vascular disease. Editorial. Journal of the American Medical Association, 176(9), 806–807.

Lechene, V. (2001) Income and price elasticities of demand for food. In: Annual report on food expenditure, consumption and nutrient intakes. Londen: The Stationery Office, 89–109.

Wereld Kanker Onderzoek Fonds, 2013, Vlees en kanker, website WKOF.

Te citeren als

Peter Kooreman, “Ook bij darmkanker is voorkomen beter dan genezen”, Me Judice, 23 augustus 2013.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding
Afbeelding ‘ Red, Red Meat ’ van Nick Castonguay ( CC BY-NC-SA 2.0)

Links

Ontvang updates via e-mail