Het vermogen en de bereidheid van de Grieken om Europa te gijzelen blijft verbazen. Nu wordt een referendum als zoveelste vertragingstactiek uit de hoge hoed getoverd. De instinctieve reactie van velen zal zijn dat de Grieken het dan maar zelf moeten uitzoeken. Heel invoelbaar, ik betrap me er zelf ook wel eens op. Maar misschien moeten we eerst nadenken over de vraag hoe we deze gijzeling tot een goed einde kunnen brengen.
Oorzaak
De oorzaak van de gijzeling is bekend. Banken mochten onbeperkt in staatsschuld beleggen, ondanks het verhoogde risico van deze schuld sinds de komst van de euro. Op dit moment belegt het bankwezen in de eurozone voor € 2564 miljard in staatsschuld (ECB, september 2011). Dit bedrag is hoger dan het kapitaal (€ 2198 miljard). Ook Griekse en Italiaanse banken hebben meer staatsschuld (respectievelijk € 516 en € 59 miljard) dan kapitaal (respectievelijk € 383 en € 47 miljard). Voor het overgrote deel is deze staatsschuld afkomstig van de eigen overheid. Hierdoor slaat bij een overheidsbankroet de brand onmiddellijk over op het bankwezen.
Verlos banken van risico’s staatsschuld
Zolang we deze situatie in stand houden, is elke dreiging richting Griekenland om de hulp te stoppen ongeloofwaardig. Het besmettingsrisico is domweg te groot. Deze situatie verandert niet wezenlijk als we een externe partij als het IMF inschakelen. Een geloofwaardige dreiging vereist allereerst dat we het bankwezen verlossen van risicovolle staatsschuld. Om dit te bereiken kan het EFSF beter worden gebruikt om de navelstreng tussen banken en overheden door te knippen, dan om toekomstige tekorten te blijven financieren. Hier is hoe het zou kunnen:
- Maak van het EFSF een bank die toegang heeft tot ECB-financiering.
- Laat het EFSF met behulp van de ECB-hefboom alle risicovolle eurozone staatsschuld (met een rating lager dan AAA) opkopen die nu nog op de bankbalansen staat.
- Verbied eurozone banken om voortaan in risicovolle staatsschuld (<AAA) te beleggen.
- Stop hierna met verdere steunverlening aan schuldenlanden en verwijs hen door naar het IMF.
Hiermee wordt het EFSF een “bad bank” waarin alle risicovolle staatsschuld die voorheen in handen was van Europese banken wordt geconcentreerd. Mijn schatting is dat de omvang hiervan maximaal € 1500 miljard bedraagt. Het eigen vermogen van deze “bad bank” wordt gevormd door de resterende € 250 miljard uit het noodfonds. Dit bedrag vangt de eerste verliezen op. Verdere verliezen die boven die € 250 miljard uitgaan zouden voor rekening komen van de ECB. Natuurlijk is € 1500 miljard een enorm bedrag. Maar het voordeel is dat hiermee een bovengrens wordt gesteld aan de blootstelling aan Zuidelijke staatsschuld. Dat is niet het geval wanneer het EFSF of de ECB zouden worden gebruikt om tot in lengte der dagen deze staatsschuld te herfinancieren.
Einde gijzeling
Het grootste voordeel is echter dat de gijzeling wordt beëindigd. Probleemlanden kunnen niet langer het bankwezen infecteren met hun schuld en worden dus gedwongen om met een geloofwaardig begrotingsbeleid hun toegang tot de internationale kapitaalmarkten te verzekeren, al dan niet met hulp van het IMF.
Te citeren als
Ivo Arnold, “Beëindig de Griekse gijzeling”,
Me Judice,
2 november 2011.
Copyright
De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.
Afbeelding
Afbeelding ‘
Κοινή Συνέντευξη…’ van Αντώνης Σαμαράς Πρωθυπουργός… (
CC BY-SA 2.0)