Geloofwaardig akkoord Griekenland vergt moeilijke beslissingen van alle partijen

Wie doet wat?

De stand van zaken rondom de onderhandelingen tussen Griekenland en haar officiële schuldeisers – de Europese Commissie, de ECB en het IMF – domineerde afgelopen week de kranten. De onderhandelingen draaien om een simpele vraag: hoeveel moet Griekenland inschikken en hoeveel moeten de officiële schuldeisers dat doen?

In het programma zoals afgesproken in 2012 tussen Griekenland en de Europese partners luidde het antwoord: Griekenland moet een primair overschot genereren om haar schuldenlast te beperken. Er werd ook akkoord gegaan met een aantal hervormingen die tot meer groei zouden moeten leiden. In verband daarmee en afhankelijk van de implementatie van het programma, zouden de Europese schuldeisers zorg dragen voor de benodigde financiering en schuldenverlichting verschaffen als de schuld boven de 120% zou komen aan het eind van het decennium.

Het primaire overschot zou 3% moeten zijn in 2015 en 4,5% het jaar erop. Door economische en politieke ontwikkelingen is dit onhaalbaar geworden en dient het doel bijgesteld te worden. Er stonden ook hervormingen in gericht op groei op de middellange termijn waardoor fiscale aanpassingen eenvoudiger zouden moeten worden. Deze moeten ook worden heroverwogen.

Begrotings- en hervormingsbeleid

Met hoeveel zou het primaire overschot gereduceerd moeten worden binnen deze context? Een lager streefcijfer leidt tot minder zware fiscale en economische hervormingen voor Griekenland. Maar het leidt ook tot meer externe financiering en de Europese schuldeisers zullen zich moeten committeren aan meer schuldenverlichting. Net zoals er grenzen zijn aan wat Griekenland kan doen, zijn er grenzen aan hoeveel financiering en schuldenverlichting de officiële schuldeisers willen en realistisch gezien kunnen geven gezien de verplichtingen richting de eigen belastingbetaler.

Hoe moet deze eerste set aan hervormingen heroverwogen worden? De Griekse burger heeft zich via het democratisch proces uitgesproken tegen bepaalde hervormingen. Wij geloven dat deze hervormingen nodig zijn omdat Griekenland zonder deze geen duurzame groei kan realiseren en de schuldenlast nog groter wordt. Wederom is er sprake van een wisselwerking: hoe langzamer de hervormingen, hoe meer schuldenverlichting er nodig is. Wederom zijn er grenzen aan wat mogelijk is.

Het voorstel richting de Griekse regering van afgelopen week is een afspiegeling van deze afwegingen en wisselwerkingen. In het voorstel wordt de doelstelling van een primair begrotingsoverschot op de middellange termijn bijgesteld van 4,5% van het BNP naar 3,5% en krijgt Griekenland twee jaar langer de tijd om daaraan te voldoen – de doelstelling is voor dit jaar bijgesteld tot 1% – en het pakket hervormingen is beperkt.

Voorwaarden

Er zijn echter twee voorwaarden waaraan voldaan dient te worden, wil een soortgelijke deal effectief en geloofwaardig zijn.

Aan de ene kant dient de Griekse regering werkelijk geloofwaardige maatregelen af te kondigen om het bijgestelde begrotingsoverschot te halen en te laten zien zich te committeren aan het aangepaste pakket hervormingen. Wij geloven dat zelfs deze aangepaste doelstelling niet op een geloofwaardige manier bereikt kan worden zonder ingrijpende hervorming van het BTW-systeem – een verruiming van de belastinggrondslag – en verdere hervormingen van het pensioenstelstel. Waarom zo hameren op die pensioenen? Pensioenen en lonen zijn samen goed voor ongeveer 75% van de primaire uitgaven; de overige 25% is al compleet ontdaan van alle franjes. Meer dan 16% van het BNP bestaat uit pensioenuitgaven en overschrijvingen van de begroting naar het pensioensysteem zijn bijna 10% van het BNP. Wij geloven dat een vermindering van pensioenuitgaven nodig is van 1% van het BNP (van de 16%) en dat dit bereikt kan worden zonder dat de armste gepensioneerden er de dupe van worden. We staan open voor alternatieve manieren om zowel het BTW- als het pensioensysteem te hervormen, maar deze alternatieven moeten de benodigde fiscale aanpassingen garanderen.

Aan de andere kant zullen de Europese schuldeisers akkoord moeten gaan met extra financiering en voldoende schuldenverlichting om houdbaarheid van de schuld in stand te houden. We geloven dat schuldenverlichting mogelijk is binnen het bestaande voorstel door langdurig uitstel van schuldbetalingen tegen een lage rente. Verdere bijstelling van het primaire begrotingsoverschot, nu of later, zou waarschijnlijk leiden tot ‘haircuts’.

Het zijn moeilijke beslissingen en beide partijen zullen lastige toezeggingen moeten doen. We hopen dat langs deze lijnen overeenstemming bereikt kan worden.

Dit artikel is eerder verschenen op onze partnersite voxeu.org en is uit het Engels vertaald door Linda Mous.