Hoe ons belastingstelsel hervormd zou moeten worden

Onderwerp:
Hoe ons belastingstelsel hervormd zou moeten worden image

Afbeelding: Koffertje van Lieftinck, Ministerie van Financiën

20 sep 2015
Vorige week presenteerde het kabinet Rutte II zijn Miljoenennota voor het komende jaar. Zoals verwacht bevatte deze geen plan voor de hervorming van het zeer verouderde belastingstelsel maar slechts een belastingverlichting op de kosten van arbeid van vijf miljard. Daarnaast is er een plan om de zeer bekritiseerde vermogensrendementsheffing budgettair neutraal te verlagen voor de minder vermogenden en te verhogen voor de meer vermogenden. Een dergelijke Piketty-belasting lijkt Sylvester Eijffinger politiek niet haalbaar, maar ook juridisch moeilijk uitvoerbaar.

Visieloos

De begroting die vorige week dinsdag gepresenteerd werd is een visieloze begroting, een begroting van de gemiste kansen. Omdat de beide coalitiepartijen PvdA en VVD het maar niet eens konden worden over de hoofdlijnen van een nieuw belastingstelsel, werden er in het afgelopen jaar door staatssecretaris Wiebes slechts denkrichtingen gepresenteerd. Beide partijen willen de belasting op arbeid natuurlijk verder verlichten om de werkgelegenheid te stimuleren, maar zijn het volstrekt oneens op welke wijze deze verlichting gefinancierd zou moeten worden. De PvdA zou de belasting op kapitaal nog meer willen verhogen, terwijl de VVD deze belasting voor de middengroepen graag zou willen verlichten. Ik wil het kabinet graag helpen met mijn eigen belastingplan, dat bestaat uit de volgende vier punten bedoeld om de economische groei en werkgelegenheid juist te stimuleren.

1. Hervorming van de inkomstenbelasting naar een (sociale) vlaktaks met geleidelijk uitfasering van de hypotheekrenteaftrek, het ouderentarief en opschoning van de vele heffingskortingen. Hierdoor worden de marginale tarieven voor de middeninkomens (een tot twee maal modaal) verlaagd en worden werknemers die in deeltijd werken aangemoedigd tot (bijna) voltijd werken.

2. Uniformering van het BTW-tarief en daardoor verlaging van het hoogste BTW-tarief van 21 naar wellicht 17 %. Het hoge BTW-tarief leidt tot belastingontwijking (-ontduiking) en erodering van de belastingbasis. Uit onderzoek (zie onder meer onderzoek van de OECD) komt regelmatig naar voren dat een BTW-tarief van 20% een kritische grens is en dat een overschrijding van deze grens tot minder inkomsten leidt (Laffercurve-effect).

3. Hervorming van de markten voor huur- en koopwoningen, die communicerende vaten zijn en volledige afschaffing van de overdrachtsbelasting die als een rem op arbeidsmobiliteit fungeert. Dat betekent dat de woningcorporaties moeten zorgen dat het middensegment in de huurmarkt beter bediend wordt (zie bijvoorbeeld Duitsland) waardoor de doorstroming van huren naar kopen verbetert.

4. Verdubbeling van de publieke en private investeringen in R&D (onderwijs en onderzoek) omdat ons land het moet hebben van goederen en diensten met hoge toegevoegde waarde. Dit kan alleen bereikt worden door forse investeringen in fysieke en menselijke infrastructuur. De investeringen in R&D zouden juist door het nieuwe belastingstelsel gefaciliteerd moeten worden.

Volgend kabinet

Ik ben ervan overtuigd dat mijn belastingplan bestaande uit deze vier punten in de komende jaren tot meer economische groei en werkgelegenheid zal leiden. Het kabinet moet zich realiseren dat het niet alleen om de verdeling van de koek gaat, maar vooral om de omvang van de koek voor ons allen. Dit kabinet lijkt meer bezig te zijn een verdeling van de bestaande koek dan de omvang. Een serieuze belastinghervorming zit er bij het kabinet Rutte II niet in en kan alleen gerealiseerd worden door een volgend kabinet van VVD, CDA, D66 en waarschijnlijk een vierde coalitiepartij. Een kabinet dat een meer consistente visie heeft op de belasting van arbeid en kapitaal en andere belastingen. De indruk kan niet weggenomen worden dat de enige reden dat dit kabinet de rit tot de volgende verkiezingen wil uitzitten wordt gevormd door de hoop op een betere uitslag voor een gedecimeerde PvdA en VVD. Het zou beter voor het land zijn als de coalitiepartijen de eer aan zichzelf houden, maar ik vrees dat premier Rutte en zijn ministers alles zullen doen om zo lang mogelijk in het zadel te blijven.

* Dit artikel is een licht gewijzigde versie van een artikel dat 13 september op Jalta verscheen.

Te citeren als

Sylvester Eijffinger, “Hoe ons belastingstelsel hervormd zou moeten worden”, Me Judice, 20 september 2015.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding

Afbeelding: Koffertje van Lieftinck, Ministerie van Financiën

Links

Ontvang updates via e-mail