Onderzoek: betrokkenheid wordt sterk beïnvloed door hoe werknemer baan ziet

Onderwerp:
13 mei 2024

Uit recent onderzoek blijkt dat werkoriëntaties, hoe werknemers hun baan zien, ongeveer 40% van de variatie in ontslagintenties en werkzoekgedrag verklaren. Het overtreft daarmee de verklarende kracht van andere bekende factoren. Een werknemer die zijn of haar baan als roeping ziet, toont meer werkinspanning en is minder vaak op zoek naar een andere baan.

Inleiding

Er zitten veel paradoxen in de arbeidseconomie. Bijvoorbeeld, hoewel sommige werklozen ongelukkig zijn als ze zonder werk zitten, doen sommigen er lang over om een baan te vinden. Een tweede voorbeeld heeft betrekking op de recente discussie over "bullshit jobs": sommige werknemers beschouwen hun job als sociaal nutteloos en weinig zinvol. Waarom blijven deze werknemers in dergelijke posities zitten, in plaats van op zoek te gaan naar een zinvollere carrière elders? 

Nieuw onderzoek werkoriëntaties

Recent onderzoek, gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), wijst erop dat werkoriëntaties - de overtuigingen over de rol van werk in iemands leven - een belangrijk mechanisme is dat onze keuzes en gedragingen op het werk verklaart. Dit wordt echter vaak niet onderkend. Het onderzoek, dat gebruik maakt van nieuw verzamelde gegevens in het Nederlandse Longitudinale Internet Studies voor de Sociale Wetenschappen (LISS) panel, onderzoekt hoe verschillende werkoriëntaties een rol spelen in werkbetrokkenheid, ontslagintenties en houdingen ten opzichte van werkinspanningen. Het onderzoek categoriseert werkoriëntaties in drie typen: individuen die werk zien als een baan om de rekeningen te betallen (voornamelijk voor het inkomen), als een carrière (voor promotie en sociale status), of als een roeping (voor persoonlijke voldoening en maatschappelijke bijdrage). Hoewel deze drie oriëntaties elkaar niet uitsluiten, hebben individuen de neiging om zich vooral met één ervan te associëren.

Figuur 1. Werkoriëntaties, het zoeken naar werk, inspanning, en houdingen ten opzichte van minimale inspanningen voor betaald werk.

Op basis van gegevens verzameld mede de Nederlandse LISS-studie. Bron: Nikolova (2024).

Achtergrond figuur
De figuur toont de gemiddelde waarschijnlijkheid voor het rapporteren van het zoeken naar werk en meningen over alleen het werk doen waarvoor men betaald wordt, evenals inspanning voor respondenten die zijn ingedeeld als georiënteerd op werk, carrière of roeping. De resultaten zijn verkregen na het toepassen van logistische regressies met standaard socio-demografische en baancontroles (Zie Tabel 5 in Nikolova, 2024). Werkzoekgedrag wordt gecodeerd als "ja" als respondenten stappen hebben ondernomen om een baan te vinden in een andere onderneming of organisatie (waaronder het bijwerken van hun CV, zoeken op online vacatures, deelnemen aan netwerkevenementen, enz.). Alleen het minimale doen voor betaald werk is een binaire variabele gecodeerd als "ja" als respondenten het eens of helemaal mee eens zijn met de stelling "Werknemers moeten alleen het werk doen waarvoor ze betaald krijgen, niet meer en niet minder" en als "nee" als ze helemaal niet mee eens, niet mee eens, niet eens, niet oneens waren. Moeite is een binaire variabele gecodeerd als "ja" als respondenten ten minste 80% van hun maximale inspanning op het werk leveren en "nee" in alle andere gevallen. Werkoriëntaties worden gemeten aan de hand van de schaal van Wrzesniewski (1997) en 33% van de respondenten heeft een baan oriëntatie, 31% heeft een carrière oriëntatie en 36% heeft een roeping oriëntatie. De basislijnkansen zijn als volgt: werk zoeken = 0,191; alleen betaald werk doen = 0,168; moeite= 0,449. De whiskers tonen 95% betrouwbaarheidsintervallen (foutmarges).
 

De belangrijkste bevinding van mijn onderzoek is dat werkoriëntaties gedrag op de werkplek zoals ontslagintenties, werkzoekgedrag en attitudes ten aanzien van betrokkenheid bij het werk significant voorspellen (zie Figuur 1). Werkoriëntaties verklaren ongeveer 40% van de variatie in ontslagintenties en werkzoekgedrag, en overtreffen daarmee de verklarende kracht van andere bekende factoren zoals werktevredenheid. Deze bevinding suggereert dat de betrokkenheid en acties van mensen op de werkplek sterk beïnvloed worden door hoe mensen hun werk zien: als een baan, een carrière of een roeping. Kortom, werkoriëntaties beïnvloeden de motivatie van mensen en hoe ze hun werk uitvoeren. Gezien deze bevindingen, stel ik dat het opnemen van werkoriëntaties in de (arbeids)economische literatuur een beter begrip kan bieden van de wereld van werk en trends op de arbeidsmarkt.

Slot

Het onderzoek heeft belangrijke gevolgen voor werkgevers, werknemers en beleidsmakers. Zo zouden werkgevers moeten begrijpen dat de visie van werknemers op hun baan van grote invloed kan zijn op hun inzet en productiviteit. Voor werknemers kan het herkennen van hun werkoriëntatie een leidraad zijn bij het maken van carrièrekeuzes en werktevredenheid. Beleidsmakers zouden rekening moeten houden met deze oriëntaties wanneer ze arbeidsbeleid om de betrokkenheid van werknemers te vergroten en hun verloop te verminderen ontwerpen.

Tegelijkertijd is er meer wetenschappelijk onderzoek nodig om de oorzaken en gevolgen van werkoriëntaties volledig te begrijpen. Toekomstig onderzoek moet nagaan of werkoriëntaties constant blijven over tijd of juist veranderen door levensgebeurtenissen, loopbaanovergangen of economische verschuivingen. Hiervoor zijn longitudinale studies nodig die de houding van individuen ten opzichte van hun werk over meerdere jaren volgen.

Het zou in deze context ook waardevol zijn om te onderzoeken hoe moderne werkomgevingen, beïnvloed door technologie en de opkomst van thuiswerken, deze oriëntaties bepalen. Transnationale studies zouden ook culturele of economische invloeden kunnen onthullen op hoe individuen hun rol op de werkplek zien. Deze stappen zijn cruciaal voor het ontwikkelen van een effectiever werkgelegenheidsbeleid en strategieën voor de werkplek.

Te citeren als

Milena Nikolova, “Onderzoek: betrokkenheid wordt sterk beïnvloed door hoe werknemer baan ziet”, Me Judice, 13 mei 2024.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding
door 'Martin Cathrea'

Ontvang updates via e-mail