Trump hoeft alleen maar te dreigen om zijn zin te krijgen

Dreigen met tarieven

President Trump dreigt het handelsverdrag met Mexico en Canada (Nafta) te verscheuren als het niet in het voordeel van de VS wordt bijgesteld. Als Trump dat werkelijk doet lopen de Mexicaanse en Canadese export aan de Amerikaanse grens tegen tariefmuren op. Richting Mexico dreigt Trump bovendien een heffing van 35% op te leggen voor Mexicaanse export naar de VS die afkomstig is van buitenlandse bedrijven die hun producten in Mexico maken. Richting China dreigt Trump zelfs met een algemene invoerheffing van 45%. Mocht hij werkelijk overgaan tot deze drastische heffingen, dan zullen vergeldingsmaatregelen van China en Mexico niet lang uitblijven.

Populisme

Het is begrijpelijk dat Trumps dreigementen populair zijn bij de ‘vergeten man’. Onderzoek van Caliendo en Parro (2014) laat zien dat de welvaart in Mexico significant is toegenomen door Nafta, terwijl er in de VS slechts marginale winst is geboekt. Voor Canada heeft Nafta een klein welvaartsverlies opgeleverd. Nafta laat dus zien dat handelsakkoorden weliswaar welvaartswinst opleveren maar dat over de verdeling ervan vooraf niet altijd voldoende lijkt te zijn nagedacht zodat sommige deelnemende landen naderhand gefrustreerd raken.

Verscheuren NAFTA raakt ook VS

Maar het verscheuren van het vrijhandelsverdrag NAFTA zou een slechte zaak zijn. Niet alleen gaat dan de welvaartswinst van vrijhandel, hoe onevenredig verdeeld die ook mogen zijn, verloren. Ook worden goedlopende Amerikaanse bedrijven onnodig geraakt.

De Amerikaanse president kan het dus bij dreigen laten zonder de schadelijke hoge importheffingen daadwerkelijk in te stellen.

Nogal wat Amerikaanse bedrijven kopen veel onderdelen en halffabrikaten van Mexicaanse bedrijven of van hun eigen dochterondernemingen in Mexico. De Mexicaanse export is dus niet alleen van belang voor Mexico maar ook voor Amerikaanse ondernemingen. Als deze voortaan zijn aangewezen op duurdere alternatieven komen het voortbestaan van deze Amerikaanse bedrijven en de er aan verbonden werkgelegenheid op lange termijn in gevaar.

Soep wordt niet heet gegeten

Gelukkig is er een goede kans dat het niet zo ver komt. Daarvoor is het economische machtsverschil te groot. Neem Mexico; weliswaar is het buurland de op twee na grootse afnemer van de Amerikaanse exporten, de toegevoegde waarde van de uitvoer (en eraan verbonden toeleveringen) naar Mexico draagt slechts 0,6% bij aan het Amerikaanse BBP (WIOD, 2016). Omgekeerd is de Mexicaanse economie wel in grote mate afhankelijk van de vraag uit de VS die 13% bijdraagt aan het Mexicaanse BBP. Voor China geldt, in iets mindere mate, hetzelfde. De Amerikaanse vraag naar Chinese producten draagt bijna vijf maal zoveel bij aan het Chinese BBP als omgekeerd (zie figuur 1).

Figuur 1:  bijdrage aan BBP van finale vraag door handelspartners

Noot: Eigen berekeningen op basis van WIOD 2016, met dank aan G.J. de Vries.

Conclusie

De VS zijn dus veel minder afhankelijk van China en Mexico dan omgekeerd. Dat geeft de VS een sterke onderhandelingspositie omdat wederzijdse hoge importtarieven de Mexicaanse en Chinese economie veel harder zullen raken dan de Amerikaanse. Ook de Chinezen en Mexicanen weten dit, zodat ze uiteindelijk zullen toegeven aan de eisen van Trump. De Amerikaanse president kan het dus bij dreigen laten zonder de schadelijke hoge importheffingen daadwerkelijk in te stellen.

Referenties

Caliendo, P.F, 2015,  Estimates of the trade and welfare effect of NAFTA, Review of Economic Studies 82, 1–44, Oxford University Press

World Input Output Database, 206, World Input Output Tables. Groningen.