Excessieve prijzen voor excessief verbruik

Inleiding

De afgelopen maanden zijn we geconfronteerd met energie- en watertekorten. Onlangs werd een prijsplafond toegezegd voor particulieren waarbij de overheid garant staat voor de prijs van “normaal energieverbruik“. Voor “bovennormale” gebruiksniveaus geldt de (hogere) marktprijs.

Zo gauw de overheid zich met prijzen gaat bemoeien, is het heel verleidelijk voor bedrijven om kosten af te schuiven op de overheid.

De overheid legt het verschil tussen marktprijs en het vastgezette tarief bij voor het ''normale energieverbruik''. Een alternatief zou zijn dat de overheid met de energieleveranciers de prijs voor normaal verbruik vaststelt, terwijl het bovennormaal verbruik tegen een hoger tarief dan marktprijzen wordt afgerekend. De sociaaleconomische voordelen van zo’n systeem zijn evident.

Besparingen energie

In de eerste plaats motiveert de prijsdifferentiatie grootverbruikers op zoek te gaan naar serieuze besparingen van hun energieverbruik. Op korte termijn zal het dempend effect op het verbruik de kans verkleinen dat we in de winter met een energietekort komen te zitten. Voorts wentelt de overheid met dit systeem niet de kosten van het huidige energieverbruik af op de toekomstige belastingbetaler die toch al de kosten van de energietransitie moet dragen. Ten laatste verkleint de overheid met deze maatregel de kans dat de energieleveranciers overwinsten gaan maken. Zo gauw de overheid zich met prijzen gaat bemoeien, is het heel verleidelijk voor bedrijven om kosten af te schuiven op de overheid. Zo ontbreekt de prikkel om goedkopere vormen van energie te identificeren, aangezien de overheid het leeuwendeel van het verschil vergoedt. Garanties maken de marktpartijen lui. Je wilt dat energiebedrijven blijven zoeken naar de beste prijs.

Ook water

Ons voorstel betreft niet alleen energiebedrijven maar ook de watervoorziening. Waarom? De recente regenval heeft volgens de kranten het grote watertekort bijna volledig doen verdwijnen. Tegelijkertijd werden we echter verrast door de drinkwaterleveranciers die waarschuwen voor een komend ernstig tekort aan drinkwater. Daarbij wordt gewezen op bevolkingstoename, vervuiling en toenemende consumptie per hoofd van de bevolking. Met geen woord wordt er gerept over beheersing - laat staan vermindering - van de consumptie. Trouwens ook geen woord over de verspillende consumptie van zogenaamd “beter drinkwater“ dat verkocht wordt tegen een prijs per liter zo’n 1000 maal de prijs van kraanwater, welke een forse bijdrage levert aan de plastic vervuiling van ons land.

Ons voorstel: Wie 100 kubiek water gebruikt, betaalt daarvoor niet 2x de basisprijs van 50 kubiek, maar mag daarvoor ongeveer 4x zoveel neertellen.

Wat te doen als het om waterverbruik gaat? Zet de prijs van 50 kubieke meter water per persoon vast op het huidige niveau en lever elke 10 kubiek meer tegen een steeds 25% hogere prijs en pas dan zulks toe op elke 10 kubiek daarboven. Als illustratie: wie 100 kubiek gebruikt, betaalt daarvoor niet 2x de basisprijs van 50 kubiek, maar mag daarvoor ongeveer 4x zoveel neertellen. Zoals ik eerder schreef, het blijft een vrije keuze: wie elke week zijn twee auto’s wil wassen krijgt een forse waterrekening. Op de waterrekening wordt dit systeem helder neergezet zodat eenieder de consequenties van overgebruik zelf kan zien en dienovereenkomst moet betalen.

Slot

Volgens persberichten werken de energieleveranciers “vrijwillig” mee aan de invoering van het prijsplafond: mogen we dan aannemen dat de waterleveranciers – niet in dezelfde mate geprivatiseerd als hun collega’s - zulks ook zullen doen ? Daar kunnen ze dan beter nu mee beginnen of moet ook dat maandenlang “uitonderhandeld of doorgepolderd” worden ?