Column: Economen past bescheidenheid

Column: Economen past bescheidenheid image
Door 'Sandy Alonzo'

Economen worden vaak geraadpleegd omdat economie een belangrijke rol speelt in het leven van mensen. Maar laten we bij al de aandacht die wij economen krijgen niet vergeten dat we het regelmatig knap lastig hebben om economische ontwikkelingen te verklaren.

Zou hij het expres doen? Als hij zijn vraag op me afvuurt doet het schalkse lachje op het gezicht van deze natuurkundige vermoeden van wel. Ruim een jaar geleden stelde mijn kennis al een vraag aan mij waarop ik hem het antwoord schuldig moest blijven. Waarom rijgen de aandelenmarkten record aan record terwijl de pandemie voor de meeste bedrijven geen verbetering, maar verslechtering van hun winstcijfers en winstvooruitzichten heeft gezorgd, vroeg deze kennis toen aan mij. Ik had geen sluitende verklaring en kwam ook geen steekhoudende verklaringen tegen van andere economen.

Omgekeerde wereld

Deze keer vroeg hij mij waarom de Braziliaanse munt, de real, dit jaar zo hard stijgt. Ik moet bekennen dat ik weer geen sluitend antwoord op zijn vraag had. De geopolitieke spanningen in Oekraïne zouden juist tot een daling van de real hebben moeten leiden, aangezien beleggers in onzekere tijden normaliter naar veilige havens vluchten, zoals schuldpapier van de Amerikaanse overheid. Dat zorgt juist voor extra vraag naar dollars en extra aanbod van valuta’s uit volatielere landen, zoals de Braziliaanse real. Maar de afgelopen weken deed het omgekeerde zich voor. Geld van beleggers stroomt juist richting Brazilië, zo blijkt uit cijfers van de Braziliaanse centrale bank.

Biedt de rente- ontwikkeling misschien de verklaring? Op het eerste gezicht zou je denken van wel. De Braziliaanse rente is immers veel hoger dan de Amerikaanse en de Europese, waardoor beleggers geld kunnen verdienen door in de VS of Europa geld te lenen en het vervolgens in Brazilië uit te lenen (‘carry trade’). Maar als het renteverschil tussen de VS en Brazilië de drijvende kracht zou zijn achter de wisselkoers, dan had de real in de tweede helft van vorig jaar ook moeten stijgen toen de Braziliaanse centrale bank de rente al verdubbelde van dik 4% naar ruim 9% bij een gelijkblijvende Amerikaanse en Europese rente.

Maar nee hoor, niets van dat alles. In de laatste zes maanden van 2021 trokken internationale beleggers hun geld juist terug uit Brazilië en was de real juist één van de slechts presterende valuta ter wereld tegenover de dollar.

Terugkeer Lula?

Heeft Brazilië dan wellicht een groot overschot op de handelsbalans, zodat het tijd is voor een duurdere real om de importen in balans te brengen met de export? Nou, nee! Brazilië heeft op dit moment geen handelsoverschot meer, maar een klein tekort.

Ontwikkelingen in de politiek dan? Heeft de terugkeer van oud president Lula aan het politieke front na zijn plotselinge vrijlating vorig najaar, beleggers hoop gegeven? Onder Lula floreerde de Braziliaanse economie immers, terwijl de economie onder de huidige president Bolsonaro zwak presteert. Niet alleen door corona maar ook vanwege het uitblijven van de broodnodige hervormingen.

Maar een toename in het vertrouwen van beleggers in de economische toekomst van Brazilië door een terugkeer van Lula is waarschijnlijk ook niet de reden. Immers toen Lula anderhalf jaar geleden opeens werd vrijgelaten, daalden de aandelenkoersen en de real onmiddellijk. Nee, het is niet makkelijk om de financiële markten te doorgronden. De valutamarkt al helemaal niet.

Bescheiden

Ik kreeg niet de indruk dat mijn kennis het heel erg vond dat ik geen sluitend antwoord had op zijn vraag. Hij leek het wel mooi te vinden om een econoom in verlegenheid te kunnen brengen. Dat riep bij mij een kinderachtige neiging op. Een stemmetje in mijn hoofd zei: laat ik eens op zoek gaan naar een vraag op zijn vakgebied die hij niet kan beantwoorden. Probleem daarbij is dat hij een natuurkundige is. En laat ik van natuurkunde nou net veel te weinig kaas gegeten hebben om een slimme vraag te kunnen stellen.

Nee, het is beter om te luisteren naar dat andere stemmetje in mijn hoofd dat op dit soort momenten zegt: de econoom past bescheidenheid. Economen worden vaak geraadpleegd omdat economie nou eenmaal een belangrijke rol speelt in het leven van mensen. Maar laten we bij al de aandacht die wij economen krijgen niet vergeten dat economie geen exacte wetenschap is en ons vermogen om economische ontwikkelingen te verklaren, niet oneindig is.     

Raoul Leering schrijft deze column op persoonlijke titel. De columns zijn op geen enkele wijze bedoeld als beleggingsadvies. Deze bijdrage verscheen reeds in De Financiële Telegraaf.

Te citeren als

Raoul Leering, “Column: Economen past bescheidenheid”, Me Judice, 10 maart 2022.

Copyright

De titel en eerste zinnen van dit artikel mogen zonder toestemming worden overgenomen met de bronvermelding Me Judice en, indien online, een link naar het artikel. Volledige overname is slechts beperkt toegestaan. Voor meer informatie, zie onze copyright richtlijnen.

Afbeelding
Door 'Sandy Alonzo'

Ontvang updates via e-mail