Me Judice Economenpanel: Naar een houdbaar pensioenstelsel

23 sep 2013

Het pensioenstelsel staat in het brandpunt van de belangstelling. Basisbeginselen worden ter discussie gesteld en er wordt bezien wat een houdbaar en modern pensioenstelsel kan zijn. Het kabinet Rutte is bijvoorbeeld van plan om de maximale fiscale ondersteuning van pensioenopbouw te versoberen in het licht van de vergrijzing. Iedere werknemer mag nu elk jaar 2,25% van het jaarinkomen (minus een drempelbedrag voor de AOW) belastingvrij pensioen opbouwen. Dat percentage wordt verlaagd naar 1,75%. Maar ook zaken als verplichte aansluiting bij pensioenfondsen en het delen van risico´s tussen generaties blijven ter discussie staan. Vandaar de volgende drie stellingen die betrekking hebben op het Nederlandse pensioenstelsel:

Stelling 1

De maximale fiscaal gefaciliteerde pensioenopbouw dient te worden verlaagd van 2,25% naar 1,75% zoals voorgesteld door het kabinet Rutte.

Resultaat (gewogen voor kennis expert)

Resultaat (ongewogen)

Resultaat per panellid stelling 1

Stelling 2

Het delen van risico's met toekomstige generaties – die nu nog niet deelnemen aan de pensioenfondsen – is een essentiële meerwaarde van het aanvullende pensioenstelsel.

Resultaat (gewogen voor kennis expert)

Resultaat (ongewogen)

Resultaat per panellid stelling 2

Stelling 3

Het pensioenbelang van werknemers wordt het beste gediend door verplichte aansluiting bij een pensioenfonds.

Resultaat (gewogen voor kennis expert)

Resultaat (ongewogen)

Resultaat per panellid stelling 3

Stelling 1: Resultaat per panellid

De maximale fiscaal gefaciliteerde pensioenopbouw dient te worden verlaagd van 2,25% naar 1,75% zoals voorgesteld door het kabinet Rutte.

Klik op een van onderstaande categorieën om het overzicht te sorteren.

Naam	Organisatie	Uitslag	Expertise	Toelichting
Koen Caminada	Universiteit Leiden	Zeer mee eens	In redelijke mate	Het ambitieniveau om via fiscaal vriendelijke, dus publieke weg pensioensparen te bevorderen, mag best lager. Bovendien leidt dit tot grondslagverbreding in de inkomstenbelasting (in ruil voor tariefverlaging), en dus tot postieve werkgelegenheidseffecten	Biografie & eerdere uitslagen
Lans Bovenberg	Tilburg University en Netspar	Mee eens	In zeer hoge mate	Op korte termijn mee eens maar niet op de lange termijn: we moeten naar variabele opbouw (minder (meer) opbouw bij lage (hoge) rentes). Verder moet kabinet premies minder rentegevoelig maken zodat fondsen premies nu kunnen verlagen.	Biografie & eerdere uitslagen
Dirk Schoenmaker	Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit	Mee eens	In hoge mate	Er zit te veel vermogen opgesloten in verplichte besparingen in Nederland.	Biografie & eerdere uitslagen
Lex Hoogduin	Rijksuniversiteit Groningen	Mee eens	In hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen
Sylvester Eijffinger	Tilburg University en CEPR	Mee eens	In hoge mate	Graag zou ik van het kabinet Rutte II willen vernemen wat haar visie is op de houdbaarheid van ons pensioenstelsel, in het bijzonder op welke wijze de pensioenleeftijd in de toekomst gekoppeld wordt aan de verhoging van de levensverwachting.	Biografie & eerdere uitslagen
Barbara Baarsma	Rabobank, Utrecht en Universiteit van Amsterdam	Mee eens	In redelijke mate	Ik ben er voorstander van om de pensioenopbouw geheel niet langer fiscaal te faciliteren. Dat maakt het stelsel een stuk duidelijker en verstoort overheidsfinanciën minder (nu moet de overheid schuld aangaan ter grootte van de latente belastinginkomsten)	Biografie & eerdere uitslagen
Bas Jacobs	Erasmus School of Economics, Rotterdam en CESifo München	Mee eens	In redelijke mate	Pensioenopbouw wordt teveel fiscaal ondersteund, net als hypotheken. Het is goed dat als mensen meer aflossen op hypotheken tegelijkertijd minder pensioen opbouwen. We sparen al erg veel en economie wordt veel stabieler door balansverkorting.	Biografie & eerdere uitslagen
Clemens Kool	Centraal Planbureau en Utrecht School of Economics	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Eelke de Jong	Radboud Universiteit Nijmegen	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Frank Kalshoven	De Argumentenfabriek	Mee eens	In redelijke mate	Het verplichte pensioensparen in Nederland is doorgeschoten. Welk marktfalen lost dat hoge sparen op? Precies, geen enkel. Intussen ontmoedigt het wle investeringen in menselijk kapitaal.	Biografie & eerdere uitslagen
Ivo Arnold	Nyenrode Business Universiteit en Erasmus Universiteit Rotterdam	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Joan Muysken	Universiteit Maastricht	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Mathijs Bouman	Econoom & journalist	Mee eens	In redelijke mate	Subsidie op pensioensparen is nu te groot.	Biografie & eerdere uitslagen
Rick van der Ploeg	Oxford University, VU Amsterdam, CEPR en CESifo	Mee eens	In redelijke mate	De kosten van oudedag, slecht management en de financieele crisis worden nu te veel afgewenteld op jongere generaties. Het is de vraag of het intergenerationele contract dat tot nu toe heeft gefunctioneerd houdbaar is in een sterk vergrijzende samenleving	Biografie & eerdere uitslagen
Bart van Ark	Rijksuniversiteit van Groningen, The Conference Board	Mee eens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jaap Abbring	Tilburg University	Mee eens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jeroen Hinloopen	Centraal Planbureau, Den Haag en Universiteit van Amsterdam	Mee eens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Pieter Gautier	Vrije Universiteit	Mee eens	In geringe mate	Deze maatregel is ongunstig voor jongeren. Daarom is het verstandig om belastingvrijstelling op reeds gespaarde deel ook als vermogen te belasten (box 3). Belasting op arbeid kan dan worden verlaagd. Probleem in NL is NIET dat we te veel sparen.	Biografie & eerdere uitslagen
Wouter den Haan	London School of Economics	Mee eens	In geringe mate	Het zal lastig worden als de baby boomers met pensioen gaan en een kleiner deel van de bevolking werkt. Om de problemen dan te verminderen is het goed als de baby boomers gestimuleerd worden om nu te investeren in de toekomst.	Biografie & eerdere uitslagen
Frank den Butter	Vrije Universiteit Amsterdam	Eens noch oneens	In hoge mate	Deze versobering van het Witteveen-kader vormt een mooie (netto) financieringsbron voor de overheid,maar betekent wel dat de jonge generaties minder pensioen, en misschien wel te weinig pensioen kunnen opbouwen	Biografie & eerdere uitslagen
Gerard Pfann	Universiteit van Maastricht, Nuffield College, University of Oxford, en IZA Bonn	Eens noch oneens	In hoge mate	Het cijfer lijkt arbitrair. Het is ad-hoc beleid, politieke wanhoop. Verantwoordelijke politici kijken en denken vooruit. Zij doen voorstellen met consequenties voor besteedbaar inkomens van mensen in goede tijden, niet in slechte tijden.	Biografie & eerdere uitslagen
Kees Goudswaard	Universiteit Leiden	Eens noch oneens	In hoge mate	Eens met een beperking van de maximaal gefaciliteerde opbouw, maar dit is wel een erg forse stap. Veel mensen zullen niet in de buurt komen van een pensioen van 70%.	Biografie & eerdere uitslagen
Bas van der Klaauw	Vrije Universiteit Amsterdam en Tinbergen Instituut	Eens noch oneens	In redelijke mate	Liever een maximum op het bedrag van de pensioenopbouw. Dan worden alleen pensioenen tot een bepaald maximum fiscaal gefaciliteerd. Lage en midden inkomen behouden een goed pensioen. Hoge inkomens moeten aanvullingen buiten fiscale faciliteiten regelen.	Biografie & eerdere uitslagen
Harry Garretsen	Rijksuniversiteit Groningen	Eens noch oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Harry van Dalen	NIDI-KNAW/Rijksuniversiteit Groningen en Tilburg University	Eens noch oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Steven Brakman	Rijksuniversiteit Groningen	Eens noch oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Arjo Klamer	Erasmus Universiteit Rotterdam	Eens noch oneens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Paul de Beer	Universiteit van Amsterdam	Oneens	In hoge mate	Slechts weinig mensen slagen erin gedurende 40 jaar (of meer) pensioen op te bouwen en dan, bij 1,75% opbouw, op 70% van het middelloon uit te komen, o.a. door toename flexwerk en zzp-schap.	Biografie & eerdere uitslagen
Roel Beetsma	Universiteit van Amsterdam, CEPR en European Fiscal Board	Oneens	In hoge mate	De toekomstige voldoende pensioenopbouw van veel mensen wordt in gevaar gebracht. Langer werken compenseert maar gedeeltelijk. Veel mensen bouwen geen volledig pensioen op en komen zo met hun opbouw in gevaar.	Biografie & eerdere uitslagen
Andries de Grip	ROA, Maastricht University	Oneens	In redelijke mate	Gezien de grote zorgen die veel mensen zich momenteel maken over de hoogte van hun latere pensioen is het een slechte zaak om dit nu te doen.	Biografie & eerdere uitslagen
Charles van Marrewijk	Urecht University School of Economics, Tjalling C. Koopmans Instituut	Oneens	In redelijke mate	Een verlaging lijkt redelijk, maar dit is te veel.	Biografie & eerdere uitslagen
Gerard J. van den Berg	University of Bristol	Oneens	In redelijke mate	Dit is primair een ordinaire belastingverhoging. En daar zit de economie niet op te wachten. De "rechtvaardiging" dat mensen langer zullen blijven werken is speculatief: de cognitieve skills van veel mensen gaan flink omlaag rond hun 70e.	Biografie & eerdere uitslagen
Harald Benink	Tilburg University	Oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Maarten Pieter Schinkel	Universiteit van Amsterdam, Amsterdam Center for Law & Economics	Oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Reyer Gerlagh	Universiteit van Tilburg, Tilburg Sustainability Center	Oneens	In redelijke mate	Het kabinet geeft een verwarrend signaal. Pensioenen worden minder door omstandigheden (lage rente), en mensen mogen minder sparen door overheidsbeleid (lagere vrijstelling).	Biografie & eerdere uitslagen
Kees Koedijk	Utrecht University, Vrije Universiteit Amsterdam, CEPR	Zeer mee oneens	In zeer hoge mate	Opeenstapeling van nieuwe regels voor pensioen en pensioenopbouw is niet te overzien door deelnemers. Gevolg is dat het toekomstig pensioen veel minder wordt opgebouwd dan de werknemers verwachten en hopen...	Biografie & eerdere uitslagen
Sweder van Wijnbergen	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee oneens	In zeer hoge mate	Pensioenopbouw bij "normale"werkgeschiedenis blijft nu al steken op ongeveer 50% middelloon, wordt dan te laag.	Biografie & eerdere uitslagen
Bernard van Praag	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee oneens	In hoge mate	Wanneer de meeste fondsen zo'n lage dekkingsgraad hebben, lijkt het onverantwoord de premie te verlagen. Dat is wel het doel van de fiscale voorstellen. Vele mensen zullen ook niet tot 67 of eventueel 71 kunnen/mogen doorwerken.	Biografie & eerdere uitslagen
Eduard Bomhoff	Monash University, Sunway Campus, Kuala Lumpur, Maleisië	Zeer mee oneens	In hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen
Fieke van der Lecq	VU Amsterdam en Ecovisie	Zeer mee oneens	In hoge mate	Kortetermijnpolitiek: belastinginkomsten naar voren halen, terwijl uitgaven vanwege vergrijzing voorlopig blijven stijgen. Inconsistent: burgers worden aangemoedigd hun financiele planning op orde te maken, maar ontmoedigd om pensioen op te bouwen.	Biografie & eerdere uitslagen
Joop Schippers	Universiteit van Utrecht	Zeer mee oneens	In hoge mate	Flexibele loopbanen maken opbouw een onzekere zaak. In de jaren dat opbouw kan plaatsvinden, moet dat dan ook substantieel kunnen gebeuren. Gelet op zorgkosten is substantieel pensioen in toekomst hard nodig.	Biografie & eerdere uitslagen
Henriëtte Prast	Tilburg University	Zeer mee oneens	In redelijke mate	Aan de ene kant geven we miljarden aan belastinggeld en pensioenpremieontvangsten uit aan communicatie om mensen voldoende te laten sparen voor hun pensioen, aan de andere kant verlagen we de gefaciliteerde opbouw ' kan het inconsistenter? We weten dat me	Biografie & eerdere uitslagen
Jan Luiten van Zanden	Universiteit Utrecht	Zeer mee oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Joop Hartog	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jan van Ours	Erasmus Universiteit Rotterdam	Geen mening			Biografie & eerdere uitslagen

Terug naar resultaat stelling 1

Stelling 2: Resultaat per panellid

Het delen van risico's met toekomstige generaties – die nu nog niet deelnemen aan de pensioenfondsen – is een essentiële meerwaarde van het aanvullende pensioenstelsel.

Klik op een van onderstaande categorieën om het overzicht te sorteren.

Naam	Organisatie	Uitslag	Expertise	Toelichting
Eduard Bomhoff	Monash University, Sunway Campus, Kuala Lumpur, Maleisië	Zeer mee eens	In zeer hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen
Paul de Beer	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee eens	In zeer hoge mate	Intergenerationele risicodeling is de beste manier om lasten en baten van pensioenen evenwichtig over de generaties te delen.	Biografie & eerdere uitslagen
Roel Beetsma	Universiteit van Amsterdam, CEPR en European Fiscal Board	Zeer mee eens	In zeer hoge mate	Zie wat er gebeurt met (individuele) DC regelingen in andere landen, zoals VK en VS	Biografie & eerdere uitslagen
Sweder van Wijnbergen	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee eens	In zeer hoge mate	Zeer waardevol maar alleen houdbaar als er ex ante neutraliteit (i.e. actuarially fair) verdeeld wordt: alleen ex post plussen en minnen, niet ex ante. Dus GEEN GEKNOEI met de rekenrente.	Biografie & eerdere uitslagen
Harry van Dalen	NIDI-KNAW/Rijksuniversiteit Groningen en Tilburg University	Zeer mee eens	In hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen
Sylvester Eijffinger	Tilburg University en CEPR	Zeer mee eens	In hoge mate	Het grootste gevaar voor het pensioenstelsel is het wegvallen van de solidariteit tussen de generaties die altijd de basis is geweest voor ons kapitaaldekkingsstelsel. Deze solidariteit staat onder grote druk en dreigt ons pensioenstelsel te ondergraven.	Biografie & eerdere uitslagen
Joop Hartog	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Koen Caminada	Universiteit Leiden	Zeer mee eens	In redelijke mate	Risicopooling levert welvaartswinst op. Het is vooral zaak deze winst netjes te verdelen tussen de diverse deelnemers/generaties.	Biografie & eerdere uitslagen
Reyer Gerlagh	Universiteit van Tilburg, Tilburg Sustainability Center	Zeer mee eens	In redelijke mate	Het pensioen is een waardevol onderdeel van de sociale verzekering. Mensen waarderen dat. Onrust ontstaat door systematisch voordelen van sommige groepen deelnemers, niet door een systematisch delen van risico's.	Biografie & eerdere uitslagen
Wouter den Haan	London School of Economics	Zeer mee eens	In redelijke mate	Delen van risico's is iets positiefs en ik zie geen grote nadelen.	Biografie & eerdere uitslagen
Kees Koedijk	Utrecht University, Vrije Universiteit Amsterdam, CEPR	Mee eens	In zeer hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen
Bernard van Praag	Universiteit van Amsterdam	Mee eens	In hoge mate	in feite spaart elke deelnemer voor zijn eigen pensioen. De leden van hetzelfde cohort delen risico op lang leven. Het is nog maar de vraag of er risico-deling is tussen cohorten, want daardoor krijgt het kap.dekkingsstelsel een omslagkarakter.	Biografie & eerdere uitslagen
Dirk Schoenmaker	Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit	Mee eens	In hoge mate	Het is een meerwaarde. Wel staat de doorsneepremie terecht ter discussie.	Biografie & eerdere uitslagen
Frank den Butter	Vrije Universiteit Amsterdam	Mee eens	In hoge mate	In een studie voor de WRR hebben Boender c.s. indertijd aangetoond dat intergenerationele risicospreiding welvaartsvehogend werkt. Nadeel is dat er buffers moeten worden aangehouden die van "niemand" zijn.	Biografie & eerdere uitslagen
Gerard Pfann	Universiteit van Maastricht, Nuffield College, University of Oxford, en IZA Bonn	Mee eens	In hoge mate	Het spreiden van risico's is altijd beter. Niet alleen over generaties, ook tussen perioden van voorspoed (als meer kan worden gespaard) en tegenspoed (wanneer er juist minder te besteden is).	Biografie & eerdere uitslagen
Joop Schippers	Universiteit van Utrecht	Mee eens	In hoge mate	Een adequaat stelsel kan niet bestaan zonder risicodeling en risicospreiding tussen generaties. Pensioen is iets van lange termijn en daar moeten instituties op worden afgestemd. Geen paniekmaatregelen op korte termijn.	Biografie & eerdere uitslagen
Arjo Klamer	Erasmus Universiteit Rotterdam	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Charles van Marrewijk	Urecht University School of Economics, Tjalling C. Koopmans Instituut	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Clemens Kool	Centraal Planbureau en Utrecht School of Economics	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Eelke de Jong	Radboud Universiteit Nijmegen	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Harry Garretsen	Rijksuniversiteit Groningen	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Ivo Arnold	Nyenrode Business Universiteit en Erasmus Universiteit Rotterdam	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jan Luiten van Zanden	Universiteit Utrecht	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Joan Muysken	Universiteit Maastricht	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Maarten Pieter Schinkel	Universiteit van Amsterdam, Amsterdam Center for Law & Economics	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Rick van der Ploeg	Oxford University, VU Amsterdam, CEPR en CESifo	Mee eens	In redelijke mate	Het lijkt me dat naast de basis AOW (de ‘koffie’) het nuttig is om daarboven een bepaald deel van een salaris (zeg een deel dat overeenkomt met maximaal twee of drie keer het minimumloon) verplicht te verzekeren (de ‘melk’). Daar bovenop kunnen mensen dat	Biografie & eerdere uitslagen
Pieter Gautier	Vrije Universiteit	Mee eens	In geringe mate	Dit is wenselijk. Huidige systeem werkt echter niet goed. Jongeren en ouderen hebben verschillende voorkeuren: Jong--> hoog rendement/ veel risico, oud-->laag rendement/ weinig risico.	Biografie & eerdere uitslagen
Fieke van der Lecq	VU Amsterdam en Ecovisie	Eens noch oneens	In hoge mate	Intergenerationele solidariteit is een groot goed, ook in financieel opzicht. Uitsmeren van mee- en tegenvallers zou wel kunnen worden beperkt.	Biografie & eerdere uitslagen
Kees Goudswaard	Universiteit Leiden	Eens noch oneens	In hoge mate	Intergenerationele risicodeling werkt op zich welvaartsverhogend (zie CPB-onderzoek). Minder goed is als er systematische overdrachten van de ene naar de andere generatie plaatsvinden (doorsneepremie).	Biografie & eerdere uitslagen
Barbara Baarsma	Rabobank, Utrecht en Universiteit van Amsterdam	Eens noch oneens	In redelijke mate	Dat zou idealiter misschien wel een meerwaarde zijn, maar in de praktijk werkt dat niet goed omdat toekomstige generaties geen stem hebben. Beter naar een stelsel in de geest van generatierekeningen of zelfs individuele regelingen (wel collectief belegd).	Biografie & eerdere uitslagen
Gerard J. van den Berg	University of Bristol	Eens noch oneens	In redelijke mate	Delen van risico's klinkt leuk en aardig, maar zolang de babyboomers buiten schot blijven koop je er weinig voor.	Biografie & eerdere uitslagen
Harald Benink	Tilburg University	Eens noch oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jeroen Hinloopen	Centraal Planbureau, Den Haag en Universiteit van Amsterdam	Eens noch oneens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Lans Bovenberg	Tilburg University en Netspar	Oneens	In zeer hoge mate	Potentieel meerwaarde maar politieke risico's van collectieve buffers zijn te groot. Fondsen kunnen zich beter beperken tot helpen van deelnemers met financiële planning. Dat is al moeilijk genoeg.	Biografie & eerdere uitslagen
Lex Hoogduin	Rijksuniversiteit Groningen	Oneens	In hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen
Andries de Grip	ROA, Maastricht University	Oneens	In redelijke mate	Dit is op zich een goede zaak, maar niet de essentie van een goed pensioenstelsel. Bovendien vereist de concretisering hiervan veel onzekere aannames.	Biografie & eerdere uitslagen
Bas Jacobs	Erasmus School of Economics, Rotterdam en CESifo München	Oneens	In redelijke mate	In theorie is risicodeling een meerwaarde van pensioenfondsen. Maar er is ook teveel moral hazard: pensioenfondsbesturen kunnen rekeningen afwentelen op toekomstige generaties door te lage premies, te genereuze uitkeringen en te grote beleggingsrisico's	Biografie & eerdere uitslagen
Steven Brakman	Rijksuniversiteit Groningen	Oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Bart van Ark	Rijksuniversiteit van Groningen, The Conference Board	Oneens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jaap Abbring	Tilburg University	Oneens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Bas van der Klaauw	Vrije Universiteit Amsterdam en Tinbergen Instituut	Zeer mee oneens	In redelijke mate	Als ik heel cynisch ben, heb ik er niet veel vertrouwen in dat er in het huidige systeem voldoende over blijft voor een goed pensioen voor de volgende generaties. Liever persoonlijke spaarpotjes, waardoor iedereen kan deelnemen bij grote pensioenfondsen.	Biografie & eerdere uitslagen
Henriëtte Prast	Tilburg University	Zeer mee oneens	In redelijke mate	We hebben de afgelopen jaren gezien dat het systeem deze belofte niet waarmaakt, maar in tegendeel risico s laat neerkomen bij jongere generaties zodat oudere generaties gevrijwaard blijven	Biografie & eerdere uitslagen
Mathijs Bouman	Econoom & journalist	Zeer mee oneens	In redelijke mate	Maakt het systeem misschien stabieler, maar ook onrechtvaardiger. Verschillende generaties betalen verschillende premies voor dezelfde pensioenrechten,	Biografie & eerdere uitslagen
Frank Kalshoven	De Argumentenfabriek	Geen mening			Biografie & eerdere uitslagen
Jan van Ours	Erasmus Universiteit Rotterdam	Geen mening			Biografie & eerdere uitslagen

Terug naar resultaat stelling 2

Stelling 3: Resultaat per panellid

Het pensioenbelang van werknemers wordt het beste gediend door verplichte aansluiting bij een pensioenfonds.

Klik op een van onderstaande categorieën om het overzicht te sorteren.

Naam	Organisatie	Uitslag	Expertise	Toelichting
Eduard Bomhoff	Monash University, Sunway Campus, Kuala Lumpur, Maleisië	Zeer mee eens	In zeer hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen
Lans Bovenberg	Tilburg University en Netspar	Zeer mee eens	In zeer hoge mate	Transactiekosten kunnen worden gedrukt door collectieve inkoop. Verder dien je mensen tegen zichzelf te beschermen en te helpen om voldoende te sparen voor de oude dag. Dit ook om te voorkomen dat ze tijdens pensioen beroep op overheid doen.	Biografie & eerdere uitslagen
Paul de Beer	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee eens	In zeer hoge mate	Keuzevrijheid t.a.v. het pensioenfonds zal leiden tot ongewenste risicoselectie en instabiliteit van het pensioenstelsel. Bovendien zullen de transactiekosten sterk toenemen en zullen veel werknemers onverstandige (kortzichtige) keuzes maken.	Biografie & eerdere uitslagen
Andries de Grip	ROA, Maastricht University	Zeer mee eens	In hoge mate	Verplichte aansluiting voorkomt eenvoudigweg dat grote groepen onvoldoende geld opzij zetten voor hun latere pensioen. Bovendien realiseren pensioenfondsen een hoger rendement dan het overgrote deel van de individuele beleggers.	Biografie & eerdere uitslagen
Bernard van Praag	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee eens	In hoge mate	zonder verplichtstelling zullen velen vrijwillig veel teweinig opbouwen. Het is wel de vraag of de 'grote'verplichtstelling, d.w.z. bij een bepaald pensioenfonds, verplicht moet zijn. Daardoor is er geen concurrentie tussen pensioenfondsen.	Biografie & eerdere uitslagen
Joop Schippers	Universiteit van Utrecht	Zeer mee eens	In hoge mate	Zonder verplichte deelname is de kans groot op opt-out van de goede risico's en vallen individuen al snel ten prooi aan 'myopic behaviour'.	Biografie & eerdere uitslagen
Sylvester Eijffinger	Tilburg University en CEPR	Zeer mee eens	In hoge mate	De ervaring met pensioenstelsels in andere landen leert ons dat de verantwoordelijkheid voor de aansluiting bij een pensioenfonds niet aan individuen kan worden overgelaten en dat de verplichte aansluiting bij een pensioenfonds de enige reele optie is.	Biografie & eerdere uitslagen
Wouter den Haan	London School of Economics	Zeer mee eens	In hoge mate	Ik zou liever niet paternalistisch overkomen, maar veel mensen die vrij kunnen kiezen sparen niet genoeg voor de oude dag. Omdat het aannemelijk is dat de toekomstige jongeren de oudjes niet laten wegkwijnen is het belangrijk nu te sparen.	Biografie & eerdere uitslagen
Joan Muysken	Universiteit Maastricht	Zeer mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Joop Hartog	Universiteit van Amsterdam	Zeer mee eens	In redelijke mate	Verplichte aansluiting realiseert ten volle de voordelen van een collectieve regeling. Het moet dan wel gecombineerd worden met vrije keuze van het fonds waarbij wordt aangesloten.	Biografie & eerdere uitslagen
Koen Caminada	Universiteit Leiden	Zeer mee eens	In redelijke mate	Verplichte deelname staat allerlei keuzevrijheid binnen het systeem niet in de weg: er kan gevarieerd worden naar (groepen) deelnemers.	Biografie & eerdere uitslagen
Reyer Gerlagh	Universiteit van Tilburg, Tilburg Sustainability Center	Zeer mee eens	In redelijke mate	1. Als mensen individueel kunnen kiezen, blijft het collectief zitten met de minst gunstige deelnemers en holt het systeem zichzelf uit. 2. Collectieve voorzieningen blijven alleen bestaan als er invloedrijke belanghebbenden zijn.	Biografie & eerdere uitslagen
Sweder van Wijnbergen	Universiteit van Amsterdam	Mee eens	In zeer hoge mate	Zonder verplichte aansluiting dreigt adverse selection. Verder leert behavioral fionance dat mensen consistent verkeerde keuzes maken i n het pensioendossier, hier past enig paternalisme...	Biografie & eerdere uitslagen
Gerard Pfann	Universiteit van Maastricht, Nuffield College, University of Oxford, en IZA Bonn	Mee eens	In hoge mate	"Werknemers" suggereert homogeniteit. Maar dat is juist niet zo. Veel mensen kunnen voor zichzelf zorgen, maar velen ook niet. Een behoorlijke welvaartsstaat houdt rekening met heterogeniteit van mensen, en vooral van mensen die moeilijk zelfredzaam zijn.	Biografie & eerdere uitslagen
Harald Benink	Tilburg University	Mee eens	In hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen
Henriëtte Prast	Tilburg University	Mee eens	In hoge mate	Verplichte aansluiting is wat werknemers willen en we weten ook waarom, ze zouden anders te weinig pensioen opbouwen, zie zzpers. Echter, werknemers zouden wel de keus moeten krijgen bij welk pensioenfonds ze zich aansluiten en hoeveel zekerheid ze willen	Biografie & eerdere uitslagen
Roel Beetsma	Universiteit van Amsterdam, CEPR en European Fiscal Board	Mee eens	In hoge mate	Kosten blijven laag (geen reclame e.d.), economies of scale; risicodeling tussen cohorten wordt mogelijk gemaakt; geen adverse selectie; waardoor sommige groepen moeilijk pensioen kunnen opbouwen	Biografie & eerdere uitslagen
Arjo Klamer	Erasmus Universiteit Rotterdam	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Bas Jacobs	Erasmus School of Economics, Rotterdam en CESifo München	Mee eens	In redelijke mate	Mensen moeten op een of andere manier verplicht pensioen opbouwen, want gedragseconomie laat zien dat mensen dat uit eigen beweging onvoldoende doen. Denk wel dat 2e peiler veel minder genereus kan zijn om dit doel te bereiken en ook zonder fiscale steun	Biografie & eerdere uitslagen
Bas van der Klaauw	Vrije Universiteit Amsterdam en Tinbergen Instituut	Mee eens	In redelijke mate	Maar dan wel verplichte aansluiting bij een pensioenfonds die elke werknemer zelf mag kiezen (dus niet door werkgever/sector bepaald). Als werknemers die van baan switchen altijd bij hetzelfde pensioenfonds kunnen blijven, wordt mobiliteit niet ontmoedigd	Biografie & eerdere uitslagen
Charles van Marrewijk	Urecht University School of Economics, Tjalling C. Koopmans Instituut	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Clemens Kool	Centraal Planbureau en Utrecht School of Economics	Mee eens	In redelijke mate	verplichte aansluiting wel, maar meer vrijheid voor eigen keuze pensioenfonds	Biografie & eerdere uitslagen
Dirk Schoenmaker	Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Eelke de Jong	Radboud Universiteit Nijmegen	Mee eens	In redelijke mate	Vergelijk de VS, waar dit niet verplicht is. Veel gepensioneerden hebben daar te weinig gespaard voor hun pensioen.	Biografie & eerdere uitslagen
Ivo Arnold	Nyenrode Business Universiteit en Erasmus Universiteit Rotterdam	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jan Luiten van Zanden	Universiteit Utrecht	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Maarten Pieter Schinkel	Universiteit van Amsterdam, Amsterdam Center for Law & Economics	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Steven Brakman	Rijksuniversiteit Groningen	Mee eens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jan van Ours	Erasmus Universiteit Rotterdam	Mee eens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jeroen Hinloopen	Centraal Planbureau, Den Haag en Universiteit van Amsterdam	Mee eens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Pieter Gautier	Vrije Universiteit	Mee eens	In geringe mate	Verplicht pensioen sparen is goed te verdedigen maar wel meer keuzevrijheid gewenst bij welk pensioenfonds en risico/rendement combinaties.	Biografie & eerdere uitslagen
Kees Koedijk	Utrecht University, Vrije Universiteit Amsterdam, CEPR	Eens noch oneens	In zeer hoge mate	pensioenbelang van de deelnemer wordt het meest gediend door een individuele verplichtstelling. Opbouw van een pensioen bij een pensioenfonds is middel en geen doel.	Biografie & eerdere uitslagen
Fieke van der Lecq	VU Amsterdam en Ecovisie	Eens noch oneens	In hoge mate	Verplichte deelname (in een regeling) is verdedigbaar (vgl. basisverzekering zorg). Vrije keuze voor de regeling waarbij men zich aansluit, heeft voor- en nadelen.	Biografie & eerdere uitslagen
Harry van Dalen	NIDI-KNAW/Rijksuniversiteit Groningen en Tilburg University	Eens noch oneens	In hoge mate	Het kan anders en vrijer, maar de overgangsproblemen naar een vrij systeem lijken me enorm en zolang de toezichthouder DNB pensioenfondsen scherp houdt is deze verplichtstelling ook nog werkbaar.	Biografie & eerdere uitslagen
Kees Goudswaard	Universiteit Leiden	Eens noch oneens	In hoge mate	Verplicht pensioensparen is verstandig. Aan verplichte aansluiting bij het pensioenfonds van de werkgever zijn voordelen en nadelen verbonden. Maar deze "grote verplichtstelling" heeft mogelijk zijn langste tijd gehad.	Biografie & eerdere uitslagen
Barbara Baarsma	Rabobank, Utrecht en Universiteit van Amsterdam	Eens noch oneens	In redelijke mate	Boven op de AOW een aanvullend pensioen is waarschijnlijk goed, maar dan wel minder verplichten dan nu (bijv. boven een bepaald max inkomen geen extra verplichtstelling meer). Bij verplichtstelling hoort wel concurrente tussen pensioenfondsen.	Biografie & eerdere uitslagen
Frank den Butter	Vrije Universiteit Amsterdam	Eens noch oneens	In redelijke mate	Het verplicht aansluiten bij een pensioenfonds - dus niet zelf beleggen - acht ik gewenst, maar niet dat vaststaat bij welk pensioenfonds dat dan zal moeten.	Biografie & eerdere uitslagen
Harry Garretsen	Rijksuniversiteit Groningen	Eens noch oneens	In redelijke mate		Biografie & eerdere uitslagen
Mathijs Bouman	Econoom & journalist	Eens noch oneens	In redelijke mate	Voor verplicht sparen zijn goede argumenten, voor verplicht sparen bij een voorgeschreven fonds niet. Fondskeuze zou vrij moeten zijn.	Biografie & eerdere uitslagen
Frank Kalshoven	De Argumentenfabriek	Oneens	In redelijke mate	Op de arbeidsmarkt van nu en in de toekomst moet pensioen juist worden losgeknipt van bedrijf en bedrijfstakken. Pensioensparen moet de persoon volgen.	Biografie & eerdere uitslagen
Gerard J. van den Berg	University of Bristol	Oneens	In redelijke mate	Dit kun je in zijn algemeenheid niet zeggen.	Biografie & eerdere uitslagen
Rick van der Ploeg	Oxford University, VU Amsterdam, CEPR en CESifo	Oneens	In redelijke mate	Niet zo zeer het pensioenbelang van werknemers maar de solidariteit onderling wordt het beste gediend bij verplichte aansluiting bij een pensioenfonds. Immers, het grootste risico dat men heeft in de voorbereiding van de oudedag is dat men langer leeft da	Biografie & eerdere uitslagen
Bart van Ark	Rijksuniversiteit van Groningen, The Conference Board	Oneens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Jaap Abbring	Tilburg University	Oneens	In geringe mate		Biografie & eerdere uitslagen
Lex Hoogduin	Rijksuniversiteit Groningen	Zeer mee oneens	In hoge mate		Biografie & eerdere uitslagen

Terug naar resultaat stelling 3

Me Judice Economenpanel

Leden

Voor een overzicht van de leden van het economenpanel en hun affilaties: klik hier.

Toelichting

Dit panel peilt in welke mate economen het eens of oneens zijn over grote economische vraagstukken. Me Judice heeft een panel van ongeveer 60 economische deskundigen uitgenodigd om op gezette tijden (minimaal een keer per maand) hun mening te geven.

Het panel is gekozen op basis van een aantal minimale eisen. Een deelnemer moet onafhankelijk en gepromoveerd zijn. Een additionele eis is dat de economen enige affiniteit met vraagstukken van economische politiek moeten hebben. Om zo veel mogelijk een representatief beeld van de Nederlandse economen te krijgen is er naar gestreefd om de diverse economie faculteiten en hoogleraren (Amsterdam, Groningen, Leiden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg en Utrecht) aan bod te laten komen alsmede diverse specialismen.

Op het punt van het stemmen op stellingen is het goed om een paar zaken te benadrukken. In sommige gevallen zullen panelleden eens noch oneens zijn met een bepaalde stelling. Er kunnen twee redenen zijn voor deze uitkomst.

Een econoom is een expert op het bepaald terrein maar ziet op basis van zijn ervaring en kennis van het veld dat er nog veel onzekerheid is over de stelling in kwestie. In dergelijke gevallen zullen de panelleden stemmen op de optie ‘eens noch oneens’.
Een econoom is geen expert op een terrein of bezit te weinig kennis over een specifieke casus om daar een gekwalificeerde uitspraak over te doen. In dat geval zal het panellid stemmen op de optie ‘geen mening’.

De vragen worden per email naar het Me Judice Economenpanel gestuurd en ieder lid krijgt ruim de tijd om na te denken over de stem die hij of zij wil uitbrengen. Zij mogen alle bronnen gebruiken die zij willen om hun keuze te maken. Voorts krijgen alle panelleden de gelegenheid om in een paar woorden hun keuze toe te lichten, evenals de mate van (on)zekerheid die men heeft over het gekozen antwoord zodat volledig transparant is hoe in deze groep het totaalbeeld tot stand komt. Er worden daarom altijd twee figuren getoond: een ongewogen en een gewogen beeld waarbij het antwoord een hoger gewicht krijgt naarmate men zelf stelt dat men meer van het onderwerp afweet.

Buitenstaanders mogen stellingen suggereren evenals de panelleden zelf. Het Me Judice panelbestuur is uiteindelijk verantwoordelijk voor de keuze van de definitieve stelling. In sommige gevallen zullen wij een conceptversie van de stelling naar het Me Judice economenpanel sturen om fouten, onduidelijkheden of vage bewoordingen op te sporen.

De paneldata die middels deze peiling worden verzameld vallen onder het copyright van het Me Judice economenpanel en zullen worden gebruikt voor onderzoek, waarover zal worden gerapporteerd in een tijdschriftartikel.

Voor vragen en/of opmerkingen: economenpanel@mejudice.nl

Suggereer een stelling

Indien u een stelling wilt voorstellen die voorgelegd wordt aan het Me Judice economenpanel kunt u hieronder een voorstel doen. Over de behandeling van deze stelling kan niet worden gecorrespondeerd.

Naam

E-mail

Organisatie of affiliatie

Uw stelling

Generate New Image

Type the code from the image